________________
૧૯૬
તત્ત્વાર્થસૂત્ર-પ્રશ્નોત્તર દીપિકા
અપરિસ્કંદ (ગતિહીન) પર્યાય જે પૂર્વાવસ્થાની નિવૃત્તિ અને ઉત્તરાવસ્થાની ઉત્પત્તિરૂપે છે એને પરિણામ સમજવું. આવું પરિણામ જીવમાં જ્ઞાનાદિ તથા ક્રોધાદિ, પુદ્ગલમાં નીલ, પીત, વર્ણાદિ અને ધર્માસ્તિકાય આદિ બાકીનાં દ્રવ્યમાં અગુરુલઘુગુણની હાનિ-વૃદ્ધિરૂપ છે, ક્રિયા : ગતિ (પરિŃદ) જ ક્રિયા છે.
પરવારત્વ ઃ પરત્વ એટલે યેવ અને અપરત્વ એટલે કનિષ્કૃત્ય.
પ્રશ્ન: કાળને ઉપકારરૂપે વર્ણવવાનું કારણ શું?
ઉત્તર: જો કે વત્તના આદિ કાર્ય યથા સંભવ ધર્માસ્તિકાય. આદિ દ્રવ્યાનું જ છે, તથાપિ કાળ બધામાં નિમિત્ત-કારણ હાવાથી અહીં તેનું કાળના ઉપકારરૂપે વર્ણન કર્યું છે.
/
હવે પુદ્ગલના અસાધારણ પર્યાય કહે છે: स्पर्शरसगन्धवर्णवन्तः पुद्गलाः | २३ |
शब्ध, बन्ध, सौक्ष्म्यस्थौल्य संस्थानभेदतमभ्छाया
',
(૨૩) (વશે+રસ+ન-ધનવન્ત:પુર્ાōા:). (૨૪) (રાવ+વધ+સૌમ્યક ચી+સંસ્થાન+મેર્+તમ:+છાચા+જ્ઞાતપ:
પશે...સ્પર્શ
ધગધ-વાસ પુજા:-પુદ્ગલેા વન્ધાવ્
સ્થૌલ્ય...સ્થૂલત્વ : મેટ્-ભેદ::
ssaपोद्योतवन्तश्च |२४|
શબ્દાર્થ
'+'વ્યોતવન્ત:+7)
રસ—સ
વળવત:-વર્ણવાળાં
શબ્દશઃ સૌમ્ય-સૂક્ષ્મવ
સંસ્થાન—સંસ્થાન
: તમ:—અંધકાર
