________________
૧૮૭
r
પદ્મદ્દો નીવાનામ્ ?'ઉત્તમ સ’સારી આત્માએ, અન્ય આત્મા-આને હિતાપદેશાદિ દ્વારા ઉપકારક હાય છે; જ્યારે માહમાયામાં આસક્ત આત્માએ આરભ-પરિગ્રહાદિ દ્વારાઅન્ય આત્માએને ઉપઘાતક પણ હોય છે. આ સાથે એ સ્પષ્ટ સમજવું જરૂરી છે કે, નિશ્ચય શુદ્ધ સ્વરૂપમાં પરિણામ પામતા આંત્માઓનુ` આંતરિક જીવન અન્ય જીવને ઉપકારક કે ઉપઘાતક હાતું નથી. આ અથથી શાસ્ત્રમાં જીવ દ્રવ્યને અારા દ્રવ્ય કહ્યુ છે.
L
૭૫. પ્રશ્નઃ—આત્માને મેાક્ષ પુરૂષાર્થ સાધવા માટે, અન્ય ઉત્તમ આત્મા, કે કમ બંનેમાથી વિશેષ ઉપકારક કોણ ?’
૭૫. ઉત્તર ઃ—પ્રત્યેક આત્માને, પેાતાના આત્માને કર્મીના અધનમાંથી છેડાવવા રૂપ માક્ષ પુરૂષાથ તાપેાતાના સમ્યગ્દર્શન-સમ્યજ્ઞાન-સમ્યક્ ચારિત્રાદિ આત્મિક ગુણાના એકત્વ પરિણામ થકી જ પ્રાપ્ત થાય છે, આ. માટે કહ્યું છે કે—
“
સભ્યજ્શેન—જ્ઞાનચરિત્રોિમાન: 2
આમ છતાં સમ્યક્ દનાદિની પ્રાપ્તિ માટેના ધર્મ પુરૂષાર્થમાં પ્રત્યેક આત્માને નિમિત્તદ્ધિ અને ઉપાવાન શુદ્ધિ અને યથાતથ્ય ભાવે ઉપકારક હાય છે. તેમાં શુદ્ધ નિમિત્તના ચેાગ, આત્માને તથા રૂપ પુછ્યાયે પ્રાપ્ત થાય છે, પરંતુ તે થકી પણ ઉપાદાન આત્મશુદ્ધિ તા, આત્માના શુદ્ધ ક્ષાયેાપશમિક ભાવની કારકતા થકી જાણવી.
