________________
૧૪૬
૩૭. પ્રશ્ન –આત્માને યથાર્થ સ્વરૂપે કેવી રીતે ઓળખી શકાય?
૩૭. ઉત્તર –મિથ્યાષ્ટિ આત્માને ઈન્દ્રિય પ્રત્યક્ષપક્ષ જ્ઞાનભાવથી, જ્ઞાન ચેતના-કર્મ ચેતના તેમજ કર્મફળ ચેતના એ ત્રિવિધ લિંગ વડે લિંગી એ આત્મા કેવળ સ્વપર દેહાદિભાવમાં જ ગમ્ય થાય છે, જ્યારે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓને, શાસ્ત્રાનુસારી ષટ્રસ્થાન સ્વરૂપ સંબંધે પિતાને આત્મા, નિશંકભાવે શ્રદ્ધગમ્ય હાઈ–તેઓમાં મોક્ષની રૂચિ પ્રગટેલી હોય છે, તેમજ વળી સમ્યકૂશ્રુતજ્ઞાનીને સ્વ-વ ક્ષાપશમિક કૃતાનુસારે સ્વ–પર આત્માઓના, શુદ્ધાશુદ્ધ દ્રવ્ય-ગુણ–પર્યાય સ્વરૂપનું યથાર્થભાસન ગેચરપણું હોય છે, તે સાથે વળી ભાવવિરતિધરને–તો, પિતાને આત્મા શુદ્ધ અનુભવ પ્રમાણથી પણ ગમ્ય હોય છે. અને સર્વે કેવળી પસ્માત્માઓને–તે સર્વદ્રવ્ય ગુણ પર્યાય સહિત, સમસ્ત જગત યથાર્થ અવિરૂદ્ધભાવે પ્રત્યક્ષ ગમ્ય હોય છે.
૩૮. પ્રશ્ન –મિથ્યાષ્ટિ આત્મા શું આત્મશુદ્ધિ કરી શકો જ નથી?
૩૮. ઉત્તર ––વ્યવહારનય “દષ્ટિએ આત્મા પણ અશુદ્ધ-વ્યવહારને (પાપસ્થાનકની કરણનો) ત્યાગ કરી શુદ્ધ વ્યવહારના આલંબનવડે, આત્મશુદ્ધિના ઉપગે સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત કરે છે. જ્યારે નિશ્ચયદષ્ટિએ તે સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા સમ્યકૃત્વ પ્રાપ્ત કરે છે એમ શાસ્ત્રમાં સ્પષ્ટ જણાવેલ
