________________
પ્રત્યક્ષ પ્રગટપણે જણાતું નથી, માટે નથી જ. પરંતુ તેઓ સૌ આત્મ તત્ત્વથી અલગ પડેલા મનુષ્યના ચા તિર્યંચના શરીરને નિરૂપગી, તેમજ દુધયુક્ત વિકતિ ધારણ કરનારું જાણીને, તેને તત્કાળ દૂર કરવા (બાળી મૂકવા, યા તે દાટી દેવા આદિ અનેક રીતે નષ્ટ કરવા) ચાહે છે. અને તેઓને તે રીતે દૂર કરતાં પ્રત્યક્ષ
વાય પણ છે. આથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તેઓ સર્વ આત્મ -તવને શરીર સંબંધે-કથંચિત્ સદભાવ તેમજ અસદુભાવ સ્વીકારે તે છે જ.
વળી જે પ્રત્યક્ષ નથી તે પદાર્થ (દ્રવ્ય) નથી જ. એમ પણ તેઓ કહી શકે તેમ નથી, કેમકે શબ્દગંધાદિનું સ્વરૂપ પ્રત્યક્ષ નહિં હોવા છતાં પ્રત્યેક આત્માએમાં તેના શુભાશુભપણાના અસ્તિત્વ વડે તે પ્રતિ–આદરઅનાદરપણું પ્રત્યક્ષ છે.
આજ રીતે વિવિધ લિંગાદિથી-લિંગી એવા આત્માના સ્વરૂપને ઉત્તમ શાસ્ત્રજ્ઞ આત્માઓ યથાર્થ જાણે છે. અને તેથી તે તેઓ આત્મહિતાર્થે ઉપદેશ શ્રવણદિ ઉત્તમ માર્ગને અનુસરે છે.
વળી આત્મા જ ઇષ્ટાનિષ્ટ પ્રવૃત્તિ-નિવૃત્તિ રૂપ ક્રિયાનો કર્તા હોઈ તે-તે ક્રિયાના ફળનો લેતા પણ બનતું હોય છે. આ હકીકત સવ આત્માઓને સુખદુઃખના અનુભવથી પ્રત્યક્ષ હેય
