________________
- ઉપાધાત
-
ફારસી કાશ જેમ ફારસી ભાષાનું સરકૃત વ્યાકરણ વિસિંહ નામના જૈને રચ્યુ છે. તેમ આ ભાષાની શબ્દાશ કેટલાકને મતે સપાદલક્ષ નામના જૈને રચ્યું. છે
[૩] છન્દ શાસ્ત્રઃ ૨૨ જૈન કૃતિ (વિક્રમની છઠ્ઠી સદીથી ચૌદમી સદી)
૫૭
કન્દને અગે જે ખાવીસ જૈન કૃતિ રચાઇ છે એમાં દસેક સ દિગ્દ છે. પૂજ્યપાદ તેમજ બુદ્ધિસાગરસૂરિએ ચૈયુ. એક છન્દશાસ્ત્ર હજી સુધી તે મળી આળ્યું નથી. આથી છન્દ • શાસ્ત્રને લગતી બાકીની ઉપલબ્ધ કૃતિમાં જયદેવ અને દિ, જયકતિની કૃતિ સાથી પ્રાચીન ગણાય, એ પછીની કૃતિઓ તે છન્દ રોખર, જૈમ છન્દાનુશાસન ઇત્યાદિ છે. આ બધી કૃતિમાં ડૅમ છન્દાનુશાસન એની સ્વાદ વૃત્તિ વગેરેને લઇને પણ અગત્યનુ સ્થાન ભાગવે છે. ૫
ઉપર્યુક્ત પૂજ્યપાદ એ સર્વાંઈસિદ્ધિના કન્તુ જ હાય તા છન્દ: શાસ્ત્રની સ્વતંત્ર રચનાની શરૂઆત વિક્રમની છઠ્ઠી સદીથી ગણાય. વિક્રમની ચૌદમી સદી પછી કાઈ સ્વતંત્ર નોંધપાત્ર રચના થઈ હોય એમ જણાતું નથી.
છન્દશાને અંગે જેમ પ્રાત્મક રચના મળે છે તેમ હૈમ ઇન્દોર્યનુશાસન જેવી કૃતિ ગંધમા સૂત્રરૂપે યેાજાયેલી મળી આવે છે. *સ્થ કરનારની દૃષ્ટિએ પદ્યાત્મક કૃતિ વિશેષ અનુકૂળ ગણાય.
.
કાનડી છન્દશાસ્ત્ર—જેમ કાનડી ભાષાનું સંસ્કૃતમાં વ્યાકરણ મળે છે (જુઓ પૃ. ૫૬) તેમ જ′ીતિ કૃત છન્દાનુશાસન કેટલાક કાનડી તે ઉપર પ્રકાશ પાડે છે.
* ૮૫ જુએ પૃ. ૧૪૬,
