________________
परिशिष्ट।
२४७ 'अत्र भरतक्षेत्रे वामिदेशे वसुंधरा नगरी भविष्यति । तत्र नरवाहनो राजा, तस्य सुरूपा राज्ञी......। निजमित्रं मगधस्वामिनं मुनीन्द्रं दृष्टा वैराग्यभावनाभावितो नरवाहनोपि श्रेष्ठिना सुबुद्धिनाम्ना सह जैनी दीक्षां धरिष्यति ।......धरसेनभट्टारकः कतिपयदिनैर्नरवाहनसुबुद्धिनाम्नोः पठनाकर्णनचिंतनक्रियां कुर्वतोराषाढश्वेतैकादशीदिने शास्त्रं परिसमाप्तिं यास्यति । एकस्य भूता रात्रौ बलिविधिं करिष्यति, अन्यस्य दन्तचतुष्क सुन्दरं । भूतबलिप्रभावाद्भूतबलिनामा नरवाहनो मुनिर्भविष्यति समदन्तचतुष्टयप्रभावात् सबुद्धिः पुष्पदन्त नामा मुनिर्भविष्यति ।............यथा षदखण्डागमरचनाकारको भूतबलिभट्टारकस्तथा पुष्पदन्तोपि विंशतिप्ररूपणानां कर्ता ।"
इस सब कथनपर कोई विशेष विचार न करके हम यहाँपर सिर्फ इतना ही बतलाना चाहते हैं कि, यद्यपि, भारतीय प्राचीन इतिहासके प्रधान ग्रंथों-' अर्ली हिस्टरी ऑफ इंडिया' आदिमें ' नरवाहन' नामके राजाका कोई उल्लेख नहीं मिलता; परन्तु दिगम्बर सम्प्रदायके दो प्राचीन ग्रंथों- त्रिलोकप्रज्ञप्ति' (तिलोय-पण्णत्ति ) और 'हरिवंशपुराण' ( जिनसेनकृत ) में उसका उल्लेख जरूर पाया जाता है। साथ ही भाषा हरिवंशपुराणकी श्रीनगेन्द्रनाथ वसु-लिखित प्रस्तावनासे यह भी मालूम होता है कि श्वेताम्बर संप्रदायके 'तित्थुगुलिय-पयण्ण' और 'तीर्थोद्धारप्रकीर्ण' नामक ग्रंथों में भी ' नरवाहन नामके राजाका
१ देखो 'गांधी हरिभाई देवकरण जैनग्रंथमाला' में प्रकाशित भाषा हरिवंशपुराणका सन् १९१६ का संस्करण ।