________________
१६६
.. वीरस्तुतिः। ' . ' , .. अनुभवगम्य छे, तेनो निषेध करवो ते सद्भूतनुं अपलाप नामे मिथ्यावचन छे, आत्माने श्यामाक तंडुल-सामकना चावलनी जेम नाना प्रमाणवालो बतावत्रो अथवा अगुठाना टेरवा वरावर समजवो अथवा एम कहेवु के ते रक्त वर्णनो छ । निष्क्रिय छे, 'वगेरे सर्व वचन अभूतोद्भावन नामे असत्यवचन छे, कारणके आ जातना वचनो द्वारा आत्मानुं जे वास्तविक स्वरूप नथी तेनो उल्लेख करवामां आवे छ । अर्थान्तर-एटले मिन्न अर्थ, एक पदार्थने अन्य रूपे वताववो, वास्तविक न कहेवो, ते अर्थान्तर छ। जेम कोई गायने घोडो कहे, अने घोडाने गाय कहे, जड़ने ईश्वर कहे अने ईश्वरने गुलाम कहे। ते-अर्थान्तर नामे असत्य कहेवाय छे ।
गर्दा-एटले निन्दा करवी, तेथी जेटला निंद्य वचनो छे तेने वधाने गर्हित नामे असत्य वचन समजवां जोइए, जेमके "आने मारी नाखो !" "मरी जा" "आने कसाईने सौंपी दो" विगेरे हिंसामय वचन वोलवा तेमज मर्म मेदीमनने दु.ख थाय तेवा अपशब्द कहवा, गाळो देवी, कठोर वचन कहेवा, क्रूर शब्दो वापरवां, पैशून्य-कोईनी चुगली करवी, वगेरे गर्हित वचन कहेवाय छ । जो ते गर्हित वाक्य कदाच सत्य पण होय, छतां ते असत्य मनाय छ । कारण के ते निन्द्य छ । प्रमाद सहित जीवना वचनो पण असत्य मनाय छे, प्रमाद युक्त कहेला वचन असत्य होय छे, अने प्रमाद रहित कहेवामा आवेल असत्य वचन पण सत्य होइ सके छे, जेवी रीते कोई रोगीवाळकने पतासामा दवा राखीने आपतां कहे छे के आ पतासुं छे।
सत्' शब्दना वे अर्थ थाय छे, विद्यमान तेमज प्रशंसा-तेथीज असत् शब्दना अविद्यमान अने अप्रशस्त ए वे अर्थ लेवा जोइए । सद्भूत-निन्हव-असद्भूतोद्भावन तेमज अर्थान्तर ते अविद्यमान अर्थ दर्शावनार होवाथी असत्य छ । गर्हित वचन अप्रशस्त होवाथी असत्य छे तेमज प्रमादनो सवन्ध पण बनेनी साथे छे,
ते सिवाय कषाय असत्यनुं निमित्त वने छ । कषायनो उदय थता असत्यनो प्रयोग अवश्य करवामां आवे छे । तेथी क्रोध-मान-माया-लोभ-राग-द्वेप-मोहादिने लीधे असत्य बोलवानो त्याग करवो, तेने सत्य अणुव्रत कहे छ। - मश्करीमा-कठोर शब्द वापरता-चुगली करतां-अप्रशस्तवचन कहता-असत्य शब्द वोलवानुं अनिवार्य थई जाय छ । ज्यारे वीजं अणुव्रत स्वीकाराय छे लारे. ज देहधारिओने आत्मस्थिरता प्राप्त थाय छे।