Ratnakarandaka Shravakachara

SR No.: 010669
Original Sutra Author: N/A
Author: Jugalkishor Mukhtar
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Publication Year: 1982
Total Pages: 456
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 7 MB

Page 377

द्वितीयः परिच्छेदः। विभक्तेः' लोक्यन्ते जीवादयः पदार्था यत्रासौ लोकस्त्रिचत्वारिंशदधिकशतत्रयपरिमितरज्जुपरिमाणः,---तद्विपरितोऽलोकोऽनन्तमानावच्छिन्नशुद्धाकाशस्वरूपः तयोविभक्तिविभागो भेदस्तस्याः आदर्शमिव तथा 'युगपरिवृत्तेः' युगस्य कालस्योत्सर्पिण्यादेः परिवृत्तिः परावर्तनं तस्या आदर्शमिव तथा 'चतुर्गतीनां च' नरकतिर्यग्मनुष्यदेवलक्षणानामादर्शमिव ॥३॥ तथाःतवचारित्तमुणीणं किरियाणं रिद्धिसहियाणं । उवसगं सण्णासं संचरणाणिउपं पसंसंति ॥१॥ गृहमेध्यनगाराणां चारित्रोत्पत्तिवृद्धिरक्षाङ्गम् ।
चरणानुयोगसमयं सम्यग्ज्ञानं विजानाति ॥ ४॥ 'सम्यग्ज्ञानं' भावश्रुतरूपं । विशेषेण जानाति । कं ? चरणानुयोगसमयं चारित्रप्रतिपादकं शास्त्रामाचारादि । कथंभूतं ? चारित्रोत्पत्तिवृद्धिरक्षाङ्गं चारित्रस्योत्पत्तिश्चवृद्धिश्च तासामङ्गंकारणं अंगानि वा। कारणानि प्ररूप्यन्ते यत्र । केषां तदङ्गं ? 'गृहमेध्यनगाराणां' गृहमेधिनः श्रावकाः अनगारा मुनयस्तेषां ॥ ४ ॥
जीवाजीवसुतत्वे पुण्यापुण्ये च बन्धमोक्षौ च । - . द्रव्यानुयोगदीपः श्रुतविद्यालोकमातनुते ॥ ५ ॥ 'द्रव्यानुयोगदीपो' द्रव्यानुयोगसिद्धान्तसूत्रं तत्वार्थसूत्रादिस्वरूपो द्रव्यागमः स एव दीपः स 'आतनुते' विस्तारयति अशेषविशेषतः प्ररूपयति। के ? 'जीवाजीवसुतत्त्वे ' उपयोगलक्षणो जीवः तद्विपरीतोऽजीवः तावेव शोभने अबाधिते तत्वे वस्तुस्वरूपे आतनुते । तथा 'पुण्यापुण्ये' सद्वद्यशुभायुर्नामगोत्राणि हि पुण्यं ततोऽन्यत्कर्मापुण्यमुच्यते ते च मूलोत्तरप्रकृतिभेदेनाशेषविशेषतो द्रव्यानुयोगदीप आतनुते । तथा 'बन्धमोक्षौ च'
१ गाथेयं क एव । २ द्रव्यानुयोगः सिद्धान्तः ख ।

Translation AI Generated

Second Chapter. The substances such as jiva etc. are distinguished where this world is of the size of thirty-three and a third crore yojanas, - the opposite of this, the aloka, is the infinite, unobstructed, pure space. The division of this is like a model of 'the revolution of the yuga', the revolution, the turning back of the cycle of time, the ascending and descending, is like a model of this. And the model of the 'four gatis', the states of existence as hell-beings, animals, humans and celestials.

The activities of the ascetics endowed with spiritual powers, the obstacles and the vows, the wanderings, are praised.

The householders and the homeless ones, the elements of the arising, growth and protection of conduct. It fully knows the time of the practice of spiritual discipline.

'Right knowledge' is in the form of scriptural knowledge. It knows in detail. What? The time of the practice of spiritual discipline, the scriptures, the conduct, etc. How? As the elements of the arising, growth and protection of conduct, the causes are explained where. Whose elements are these? Of the householders and the homeless ones, the householders are the lay followers, the homeless ones are the ascetics.

The Dravyānuyoga illuminates the substances, the merit and demerit, and the bondage and liberation. The Dravyānuyoga scripture, in the form of the Tattvārtha Sūtra etc., that itself is the lamp, it expounds in detail. What? It expounds in detail the substances, the jiva and the ajiva, their true nature, and also the merit and demerit, and the bondage and liberation, in all their specifics.