Page Text
________________
5.
:
.
पविकासमेतः। सानिमायालया मिथ्यावानमुच्यते । अनित्यानेकविज्ञानाविहेतुत्वेन पधुरादीनां सिद्धत्वात् । विरुद्धतेति । निरूपलिजपूर्वत्वस्याप्रमाणः कचियभावात् । प्रमाणे तु तत्रैवेष्टविघातकता जन्ये झाने भावात् । ननु च लोकायत प्रति विजयसाधने.सर्वव्ये दष्टान्तो न सिद्ध. एव । नहीष्टविघातकजन्यं ज्ञानं प्रमाणमिच्छति परः, नचायवयसिद्धो दृष्टान्तो भवति । य एवं तूमयनिविदाची स एव साधनदूषणमिति न्याय( यात्?) उच्यते-यद्यपि पोगात्र प्रामाण्यं नेष्टं वाचा, तथाप्यसंवादित्वं त्वशक्यापह्नवत्वाविष्टमेव, तदिच्छवा सामाप्रामाण्यमपि तेन वस्तुस्थित्याऽभ्युपगन्तव्यमिति वस्तुबलप्रकृत्या विरुद्ध उद्भाव्यते न पराभ्युपगमानुरोधेन । अथवा विरुद्धहेतुसंसूचनाद्विरुद्धः । तत्र विरुद्धो हेतु: यदविसंवादि तत्प्रमाणं यथा प्रत्यक्षं, संवादि च त्रिरूपलिङ्गजन्यं ज्ञानमिति स्वभावहेतुः । नचासिद्धो निःस्वभावत्वानिहेतुत्वप्रसङ्गात् , प्रत्यक्षाप्रामाण्यप्रसङ्गान्नैकान्तिकः । असाध्यतेति । नात्र साध्यमस्तीत्यसाध्यस्तद्भावोऽसाध्यता । साध्यविकलतेति यावत् । द्वितीय इति । नच त्रैलप्य इत्यादौ । हेत्वसिद्धतेति । अननुमाने कचिदप्यभावात् । एतेनैवेति । निरुपलिजेत्यादिना न्यायेन ॥ १४६९ ॥ १४७० ॥ १४७१ ॥ अनुमानविरोधस्थेत्यादौ परिहारमाह-यत्तादात्म्येत्यादि ।
यत्तादात्म्यतदुत्पत्त्या सम्बन्ध परिनिश्चितम् । तदेव साधनं प्राहुः सिद्धये न्यायवादिनः ॥ १४७२ ॥ अनुमानविरोधादिरीहशेऽस्ति न साधने ।
नैव तथ्यात्महेतुभ्यां विना सम्भवति कचित् ॥ १४७३ ॥ . परस्परविरुद्धौ च धौं नैकत्र वस्तुनि। . .. ... युज्यते सम्भवो नातो विरुद्धाव्यभिचारिणः ॥१४७४॥
ईशश इति । तादात्म्यतदुत्पत्तिप्रतिबद्धे । आत्महेतुभ्यामिति । खभावेन कारणेन च विवा यथाक्रमं तलिङ्गं न भवति निःस्वभावत्वनिर्हेतुत्वप्रसङ्गात् । यदुकम्-विवक्षितः साध्यधर्मो न धर्मिविशेषणमिति, नत्र यदि साध्यधर्मो न धर्मिविशेषणं वदा समुदाय एव नास्तीति ततश्चैतत्समुदायैकदेशत्वादित्यसिद्धो हेतु: लात् । यबोकम् सर्वत्रानुमाने विशेषविरुद्धानां सम्भव इति तद्युक्तम् । यतः ग्रामविपर्ययसाधनाविरुद्ध इष्यते, नच विशेषः साधयितुमिष्टः । वस्तुवल्यवृत्ता
| SR No. | 010566 |
| Book Title | Tattvasangraha 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Embar Krishnamacharya |
| Publisher | Central Library |
| Publication Year | 1926 |
| Total Pages | 832 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 57 MB |