________________
अनुमाने द्विधा मिले परार्थवार्थभेदतः। खार्थ त्रिरूपलिहोत्थमनुमेमार्थवेदनम् ॥१॥ पक्षे सत्त्वं, सपक्षे च, व्यावृत्तिस्तु विपक्षतः । इमानि त्रीणि रूपाणि यैः स्यालिशस्य लिाता ॥२॥ नयन्यतमहीनं तु साधनाय प्रकल्पते । अविनाभावनियमोऽप्येतै रूपैस्तु सिद्धयति ॥ ३ ॥ एतेनैतदपि प्रासं त्रयाणां किं व्यपेक्षया । लिास साधुता सिद्धययविनाभावमात्रतः ॥ ४ ॥ किं साध्येनाविनाभावो हेतोधर्मिणि गम्यते। . पात्रखामिमतनिरास: किंवा निदर्शने नाद्यः प्राक्साध्यस्थाविनिश्चयात् ॥ ५ ॥ म द्वितीयोंशतो ज्ञातादविनाभावमात्रतः । धर्मिण्यदृष्टसम्बन्धो हेतुः साध्यं न साधयेत् ॥ ६ ॥ न च सामान्यतो ज्ञातादविनाभावतः फलम् । सामान्यतश्चाक्षुषत्वेऽनित्यत्वेनाविनास्थितिः ॥७॥ झाताऽपि न ततस्तेन तत्र सिद्धथत्यनित्यता। अथ तस्यापि सद्भावो यदि धर्मिण्यपेक्ष्यते ॥८॥ अनिच्छतोऽपि त्रैरूप्यमापतेद्धन्त ते मते। त्रिरूपलिलावचनं परार्थमथ कीर्त्यते ॥ ९ ॥ तब अवयवं यो यो धूमवान् सोऽमिमान् यथा । महानसस्तया चायं पर्वतो धूमवानिति ॥ १० ॥ परे निगमनान्तं तत् प्रतिज्ञाहेतुपूर्वकम् । वैशेषिकमतनिरास: इच्छन्ति तन युकं यत् साधनाहं न तत्रयम् ॥ ११ ॥ प्रतिज्ञावचसः साक्षात्खार्थे नैव प्रमाणता। शब्दांनामर्यसम्बन्धवैधुर्यात्संशयोदयात् ॥ १२ ॥ वैयर्थ्य च प्रतिज्ञाया दृष्टान्तोपनयद्वयात् ।। विनैव वचनं पक्षे साध्यवत्ता हि गम्यते ॥ १३ ॥ हेतोरुपनयेनैव खीकृतेन गतार्थता । हेतुना पौनरुक्त्यं स्यात्पूर्वेणोपनयस्य च ॥ १४ ॥ अपि तत्पक्षधर्मत्वं हेतुनैव तु गम्यते। भाविविकप्रत्यवस्थानपरिहार: पक्षधर्मत्वतात्पर्यराहिये किं नु हेतुना ॥ १५॥ प्रतिज्ञया गतार्थत्वायर्यों निगमनाश्रयः । पूर्वणोपमयान्तेन हेतोरणे सुसस्विते ॥ १६॥ उयोतकरप्रत्यवत्वानपरिहार
