Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
३९
१८]
प्रथमोऽध्यायः __ 'संयमानुवादेन सामायिकच्छेदोपस्थापनापरिहारविशुद्धिसूक्ष्मसाम्पराययथाख्यातसंयतानां संयताऽसंयतानामसंयतानाश्च चतुर्णा सामान्योक्तः कालः । ____ दर्शनानुवादेन चक्षुर्दर्शनिषु मिथ्यादृष्टे नाजीवापेक्षया सर्वः कालः, एक जीवं प्रति जघन्येनान्तमुहूर्तः। उत्कर्षेण द्वे सागरोपमसहस्र। सासादनसम्यग्दृष्ट्यादीनामेकादशानां सामान्योक्तः कालः । अचक्षुर्दर्शनिषु मिथ्यादृष्ट्यादीनां द्वादशानां सामान्योक्तः कालः । ५ अवधिकेवलिदर्शनिनोरवधिज्ञानिकेवलज्ञानिवत् ।
लेश्यानुवादेन कृष्णनीलकापोतलेश्यासु मिथ्यादृष्टे नाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एकं जीवं प्रति जघन्येनान्तर्मुहूर्तः । स तु कालः तिर्यमनुष्यापेक्षया तेषामेव लेश्यापरावर्तसम्भवात् । एवं सर्वत्र च लेश्यायुक्तस्यान्तर्मुहूर्त्तस्तिर्यम्मनुष्यापेक्षया वेदितव्यः । उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमानि सप्तदशसागरोपमानि सप्तसागरोपमानि "सातिरेकाणि । १० तत्कथम् ? नारकापेक्षया यथासङ्ख्यं सप्तपञ्चमतृतीयपृथिव्यां त्रयस्त्रिंशत्सप्तदशसप्तसागरोपमानि। देवनारकाणामवस्थितले श्यत्वात् ब्रजन् नियमेन तल्लेश्यायुक्तो ब्रजति आगच्छतो नियमो नास्तीति सातिरेकाणि । सासादनसम्यग्दृष्टिसम्यम्मिथ्यादृष्टयोः सामान्योक्तः कालः । असंयतसम्यग्दृष्टेन नाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एक जीवं प्रति जघन्येनान्तन्तर्मुहूर्तः उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत्सप्तदशसप्तसागरोपमानि देशोनानि । तत्कथम् ? उक्तलेश्यायुक्ताऽसंय- १५ तसम्यग्दृष्टये कजीवं प्रति उत्कर्षेण नारकापेक्षया उक्तान्येव सागरोपमानि, पर्याप्तिसमापकान्तर्मुहूर्ते सप्तम्यां मारणान्तिके च सम्यक्त्वाभावात् देशोनानि । तेजःपद्मलेश्ययोमिथ्यादृष्ट्यसंयतसम्यग्दृष्ट्यो नाजीवापेक्षया सर्वः कालः । एक जीवं प्रति जघन्येनान्तर्मुहर्तः। उत्कर्षेण द्वे सागरोपमे अष्टादश च सागरोपमानि सातिरेकाणि । कथमेतत् ? तेजःपद्म
१ षट्र्ख० का० २६९-२७५ । २-स्थापन-ता०, ५०, द० । षट्वं० का० २७६-२८२ । ३ षटर्ख० का० २८३-३०८ । ४-मुंहूतः कालः स तु ति-आ० । ५ “एवं दोहि अंतोमुहुचेहि सादिरेयाणि तेत्तीसं सागरोवमाणि किण्हलेस्साए उक्कस्सकालो होदि । एवं दोहि अंतोमुहुत्तेहि सादिरेयाणि सत्तारस सागरोवमाणि णीललेस्साए उक्कस्सकालो होदि । ...' एवं दोहि अंतोमुहुन्चेहि सादिरेयाणि सत्त सागरोवमाणि' काउलेस्साए उक्कस्सकालो होदि ।" -५० टी० का० पृ० ४५७, ४५८ । ६ "एवं छहि अंतोमुहुत्तेहि ऊणाणि तेतीसं सागरोवमाणि किण्हलेस्साए उकस्सकालो होदि । ...... पच्छिल्लमंतोमुहुत्तं पुविल्लतिसु अंतोमुहुत्तेसु सोहिय सुद्धसेसेणं ऊणाणि सत्तारस सागरोवमाणि असंजदसम्मादिहिस्स गोललेस्साए उक्कस्सकालो होदि । "'""पच्छिल्लं अंतोमुहुत्तं पुघिल्लतिसु अंतोमुहुत्तेसु सोहिय सुद्धसेसेण ऊणाणि सत्तसागरोवमाणि काउलेस्साए उक्करसकालो होदि ।” -ध० टी० का० पृ० ४६०-४६२ । ७-श सा-आ०, द०, ब०, ज०। ८ "लद्धा सगहिदी पुबिल्लंतो मुहुत्तेण अब्भधिया।". लद्धाणि अंतोमुहूत्तूणअड्ढाइज सागरोवमाणि संपुण्णानि ।... "तत्थ अट्ठारह सागरोवमाणि पलिदोवमस्स असंखेजदिभागेणब्भहियाणि जीविदूण चुदस्स गट्ठा पम्मलेस्सा । ... "लद्धाणि अंतोमुहूत्तूणद्धसागरोवमेण अहियाणि अट्ठारस सागरोवमाणि ।” -ध० डी० का०४० ४६३-४६५ ।
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 010564 |
| Book Title | Tattvartha Vrutti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Mahendramuni |
| Publisher | Bharatiya Gyanpith |
| Publication Year | 1949 |
| Total Pages | 661 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 10 MB |