________________
तत्त्वचिन्तामणी
चिसाधनप्रकारकग्रहविरोधितावच्छेदकत्वं स्वरूपासिद्धित्वं, भवति पदोवकिमान् धूमादित्यादौ धूमाभाववद्हूदादिरूपा स्वरूपासिद्धिः धूमवान् हद इत्यादिपक्षविशेष्यकयहविरोधितावच्छेदिकेति लक्षणसमन्वयः, दोवहिमान् धूमादित्यादौ द्रव्यमामान्याभाववद्इद-धूमसामान्याभाववद्र्व्यादिश्वतिव्याप्तिवारणय पक्षतावच्छेदकसाधनतावच्छेदकयोः प्रवेशः । न चैवं हृदोवहिमान् धूमादित्यादौ इदवृत्तित्वाभाववद्धमादिरूपस्वरूपासिद्धौ वहिमानाकाशादित्यादौ वृत्तित्वाभाववदाकाशादिरूपस्वरूपासिद्धौ चाव्याप्तिः नव्यनये ग्राह्याभावावगाहिनिश्चयस्यैव प्रतिबन्धकतया तज्ज्ञानस्य पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नविशेष्यक-साधनतारच्छेदकावच्छिन्नप्रकारकग्रहाविरोधिवादिति वाच्यं । नव्यमते तस्य स्वरूपासिद्धित्वविरहात् । न चैवं तस्याधिक्यापत्तिरिति वाच्यं। दो महिमान् धूमादित्यादौ इदवृत्तित्वाभाववभूमादेहत्वाभासत्वस्यैवाभावात् वहिमानाकाशादित्यादौ वृत्तिमत्त्वाभाववदाकाशादेश्च माध्यमामानाधिकरण्याभाववद्धेत्वादेरिवामाधारणत्वे विरोधे वान्तर्भावात्। पक्षतावच्छेदकावच्छिन्नविशेष्यक-साधनतावच्छेदकावच्छिन्नग्रहविरोधितावच्छेदकत्वमात्रापि अग्टहीताप्रामाण्यकनिश्चयनिष्ठ यादृशविशिष्टनिरूपितविषयितासामान्यं तादृशग्रहविरोधितानतिरिक्रवृत्ति तादृशविशिष्टत्वं, तेन मासिद्धिसामान्यलक्षणवदवच्छेदकत्वविकल्यावकाशः, प्रत्येकदलव्यावत्तिरपि पूर्वोक्कदिशाऽवसेया, तादृशग्रहविरोधित्वच्च तादृशग्रहलापच्छित्रप्रतिबध्यतानिरूपितविरोधित्वं तेन पर्वतो वधिमान् इदलादित्यादौ वयभावहृत्तिह्रदत्वादिरूपसाधारण्य-वहिमवृत्ति
