________________
१९०
सत्यचिन्तामणी
सवाद, पर्वतो माणिक्यमयो न वेति संभयनिष्ठस्य तादृशविषयित्वस्य सामान्यान्तर्गतस्य प्रतिबन्धकतातिरिकत्तित्वात् असम्भववारणाय निश्चयनिष्ठमिति, निश्चयश्चाग्टहौताप्रामाण्यकलेन निवेशनीयः नातस्तद्दोषतादवस्यं ।
न चाच विशिष्टनिरूपितविषयितासामान्यनिवेशे प्रतिबन्धकतायाः स्वरूपसम्बन्धरूपावच्छेदकत्वमेव निवेश्यतां किमनतिरिक्तवृत्तित्वनिवेशेनेति(१) वाच्यं । माणिक्यमयत्वाभाववान् पर्वतोरूपवान् इति निश्चयनिष्ठस्य रूपप्रकारित्वावच्छिन्नमाणिक्यमयत्वाभाववत्पर्वतलविशिष्टपर्वतनिरूपितविशेष्यकत्वस्य माणिक्यमयत्वाभावप्रकारित्वावच्छिनकेवलपर्वतत्वविशिष्टविशेष्यकत्वातिरिक्तस्य तादृशविषयितामामान्यान्तर्गतस्य स्वरूपसम्बन्धरूपतादृभपरामर्शविरोधितावछेदकत्वविरहादसम्भवापत्तेः । न च तथापि माधारण्ये माध्यासमानाधिकरणहेत्वादिरूपविरोधे माध्यव्यापकीभताभावप्रतियोगिलाभाववद्धेतरूपे अनुपसंहारित्वे चातिव्याप्तिर्दुरेिति वाच्या माधारणव-विरुद्धत्वानुपसंहारिवाविषयकत्वेन निश्चयस माधारणत्वविरुद्धत्वानुपसंहारिवानिरूपितत्वेन यादृशविभिष्टनिरूपितविषयिबस्य वा विशेषणात्। न चैवं वयव्यभिचारिमेयत्ववान् पर्वतो वकिमान् मेयत्वादित्यादौ वहिव्यभिचारिमेयत्वरूपाश्रयामिद्धेः 'माधारण्यरूपत्वादव्याप्तिः एवं वहिसमानाधिकरणहूदत्ववान् पर्वतो वकिमान् इदवादित्यादौ वयसमानाधिकरणहूदवरूपाश्रयामिद्धे
-
(१) विमतिरिक्तरत्तित्पर्य्यन्तेनेति गा।
