________________
( ८२९ ) अथ साधारणसिद्धान्तः। उच्यते। विपक्षगामित्वं साधारणत्वं तम्माषस्य दूषकत्वात् विरुवस्यापि तत्वाज्ञाने विपक्षत्तिताजानदशायां साधारणत्वम् अन्यथा तस्य हेत्वाभासान्तरतापत्तेः उपाधेश्च न सङ्कर एव। सर्वमनित्यं मेयत्वादित्यनुपसंहारी शब्दोऽनित्यः शब्दत्वात् भूनित्या गन्ध
অন্য ভাষাঘষিদ্ভুলাল। 'विपचेति, ननु विपक्षगामित्वं यदि माध्यात्यन्ताभाववामित्वं तदा माध्यवदन्यत्तित्वे हेत्वधिकरणदेः साध्याभाववत्त्वादौ चाव्याप्तिरिति() चेत् । न। प्रकृतहेतुधर्मिकप्रकृतमाध्याभाववदवृत्तित्वग्रहत्वावच्छिवं प्रति ज्ञानविषयतया प्रतिबन्धकतावच्छेदकरूपस्य विवक्षितत्वात्, काञ्चनमयधूमवान् वहेरित्यादौ तु माध्यादेः साध्यतावच्छेदकाद्यभाववत्त्वं न नादृशग्रहत्वावच्छिन्न प्रति विरोधितावच्छेदक अतस्तद्युदामः। न चैवं धूमसामान्याभाववगामित्वादावव्याप्तिः तस्य काधनमयधूमाभाववहृत्तित्वग्रहत्वावच्छिन्नं प्रत्यविरोधित्वादिति वाच्यं । तस्य व्याप्यत्वामिद्धावेवान्तर्भावौयत्वेनालक्ष्यत्वात् माध्यादिनिष्ठस्य माधनाव्यापकत्वादेरनुपसंहारिताले तदन्यत्वेन प्रतिबन्धकतावच्छेदक तदवगाहित्वानवच्छिन्नं वा प्रतिबन्धकत्वं वाच्यं इत्यास्तां विस्तरः । 'विपक्षगामित्वं' साध्यवदन्यवृत्तित्वं, 'माधारणत्वं' साधारणविधया दोषत्वं, 'तस्थेति विपक्षवृत्तितामात्रेण रहौतविरुद्धस्येत्यर्थः । ननु (१) साध्याभाववत्तित्वस्येव साध्यवदन्यत्तिखस्य साध्याभाववडेवधिकरणदेश्च सयभिचारवेन तत्र तत्राव्यातिरिति तात्यय॑म् ।
