________________
( १८ ) अथ साधारणपूर्वपक्षः। तच साधारणत्वं न साध्याभाववामित्व सर्वमनित्यं भेयत्वादित्यनुपसंहायें भूर्नित्या गन्धवत्वादित्यसाधारणे संयोगादिसाध्यकद्रव्यत्वे चातिव्याप्तेः । अत एव न साध्यवत्तदन्यत्तित्वं, नापि निश्चितसाध्यवत्तदन्यवृत्तित्वं, साध्यवदन्यत्तित्वस्य दूषकत्वेन शेषवैयर्थ्यात्।
अथ साधारणपूर्वपक्षरहस्यं । नम्वनुपसंहार्यमाधारणयोयभिचारित्वमेव(१) उपधेयसवरेऽप्युपाधेरसङ्करादित्युक्त्वादित्यत श्राह,(२) 'संयोगादौति। 'श्रत एव' अनुपसंहार्यशाधारणयोरतिव्याप्तेरेव, ‘माध्येति माध्यवहृत्तित्वे मति माध्यवदन्यवृत्तित्वमित्यर्थः, अन्योन्याभावघटितलक्षणकरणत् संयोगमायके नातिव्याप्तिः,(२) 'श्रत एव' उनस्थलत्रयेऽतिव्याप्तेरेवेत्यर्थः ।
(१) व्यभिचारित्वमेव साधारणत्वमेवेत्यर्थः । (२) ननु बनुपसंहार्यसाधारणयोः साधारणत्वे मिथो भेदाभावात् विभागव्याधात इत्यत बाह, उपधेयेति, तथाच उपधेयानां विभाज्यानां साधारणासाधारणानुपसंहारिणां सधारेऽपि मिथो भेदाभावेऽपि उपाधेः विभाजकस्य साधारणत्वस्य असाधारणत्वस्थानुपसंहारित्वस्य च पसराव मिथो भेदात् न विभागयाघात इति भावः। (२) भेदभात्रस्य व्याप्यत्तितया संयोगवझेदस्य द्रोऽसत्त्वानातियातिरिति भावः।
