________________
१२
तत्त्वचिन्तामयी
नापि पक्षातिरिक्तसाध्यवन्मावहत्त्यन्यत्वे सति पक्षातिरिकासाध्याभाववन्मावत्तिभिन्नत्वम् अनुपसं
मव्याप्तिरित्यर्थः, 'धर्मस्य' वस्तुनः, ‘माध्यवद्विपक्षान्यतरेति माध्यवत्तदभाववदन्यतरेत्यर्थः । ___ पक्षातिरिक्त्यादि, जल दो वहिमान् धमादित्यादौ माध्यव्याप्यस्य धूमादेारणाय मत्यन्तं, घटोद्रव्यं सत्त्वादित्यादौ माधारणस्य सत्त्वादेः संग्रहाय मात्रपदं, पर्वतो वझिमान् धूमादित्यादौ धूमादेरपि खानधिकरणमात्रे साध्य-तदभावनिश्चयदशायामेवासाधारणतया तत्राव्याप्तिवारणय ‘पक्षातिरिक्तत्वं माध्यवतोविशेषणं, तदर्थश्च 'पक्षः' साध्यनिश्चयाविशेष्यः, तदतिरिकत्वं साध्यनिश्चयविशेष्यत्वमिति यावत्, न तु ‘पक्षः' मन्दिग्धसाध्यकः, तदतिरिकत्वं, हुदो वहिमान् धूमादित्यादौ यदा केवलं हूद एव माध्यसन्देहः हुदातिरिक्तधूमानधिकरण एव च माध्य-तदभावनिश्चयस्तदापि धूमस्यामाधारणतया तत्राव्याप्यापत्तेः, यदा सर्वत्रैव साधनाधिकरणे माध्यवत्तानिश्चयस्तदामाधारणेऽव्याप्तिवारणाय साध्यवत्त्वप्रवेशः, सुरभि#रश्ववादित्यादौ विरुद्धस्याश्वत्वादेारणय विशेष्यदलं, घटोद्रव्यं सत्त्वादित्यादौ माधारणस्य सत्त्वादेः संग्रहाय मापदं, पचातिरिकत्वञ्च अत्रापि माध्याभाववत्यन्वेति अन्यथा अश्वोगौरश्वत्वादित्यादावश्वत्वादेरपि खानधिकरणमाचे साध्य-तदभावनिश्यदमाथामसाधारणतया तत्राव्याण्यापत्तः, क्वचित्तु मूले तथैव पाठः,
