________________
तत्वचिन्तामो
तथेति हेतुमानित्यर्थः स्यात् तथाधानन्धयः, न हि हेतुमत्वादेव हेतुमत्वमित्यन्वितं, न द्वितीयः, सामाग्ये न पक्षस्यापि अन्वयव्याप्तौ प्रवेशात् तत्प्रकारान्वयस्तथैवेत्यनन्वयात, अतएव न तृतीयोऽपि, अभेदानु
'मादृश्यति अव्यवहितपूर्वबुद्धिविधेष्यस्य मादृस्य इत्यर्थः, 'न हौति, अभेदेनोद्देश्यविधेयभावस्येव जाण्य-ज्ञापकभावस्याप्यव्युत्पन्नत्वात् धूमो धूम इतिवत् धूमाधूमवान् इति शाब्दधियोऽपि असत्त्वादित्यभिमानः । वस्तुतः 'अमन्वय इत्यस्य उपनयाथै निगमनार्थस्याप्यनवयप्रसङ्गइत्यर्थः, 'हेतमत्त्वादित्यस्य व्यवलोपे पञ्चम्या हेतमत्वं धर्मितावच्छेदको हत्येत्यर्थकत्वात् दण्डवान् रक्तदण्डवान् इत्यचेव माध्यव्याप्यहेतुमान् पक्षः हेतुजाप्यहेतुमान् इत्यन्वयेऽपि उद्देश्यतावच्छेदक-विधेययोरेक्येन निराकाङ्क्षवखौकारादिति ध्येयं । 'सामान्येन' साधनाधिकरणबादिना, 'नत्प्रकारेति निगमनप्रकारोभूतस्य तस्मादित्यस्य, 'अन्वयः', 'तत्रैव' पक्ष एव, 'इत्यनम्वयात्' अयोग्यत्वादित्यर्थः, पक्षस्य लिङ्गाव्यापकत्वेन तज्ज्ञाप्यत्वबाधादिति भावः । 'अभेदानुमाने चेति, 'च' केवलान्वयिनौत्यनन्तरं योज्यः, नथाच पर्वतः पर्वताभिन्नः पर्वतत्वादित्यादौ पर्वतमादृश्यस्य पर्वतवाध्यापकत्वेन पर्वतत्वाचाप्यतया केवलान्वयिपक्षके च प्रमेयं वहिमत धमादित्यादौ पक्षोभूतस्य प्रमेयस्य सादृश्यस्याप्रसिद्ध्या तदुभयस्थले तस्मात् तथेति निगमनेन विज्ञाप्यत्वविशिष्टस्य पक्षमादृश्यस्य बोधवितमशक्यत्वादित्यर्थः, पक्षसादृश्यस्य तद्भेदगर्भवादिति भावः ।
