________________
उपाधिवादः।
देरप्यदोषत्वापत्तः। नापि पक्षधर्मावच्छिन्नसाध्यव्यापकत्वे सति साधनाव्यापकत्वमुपाधित्वं साधनावच्छिन्नसाध्यव्यापकोपाध्यव्यापनात्। शब्दोऽभिधेयः प्रमेयत्वादित्यचाश्रावणत्वस्योपाधित्वायत्तेश्च शब्दधर्मगुणत्वाव
----
वति माध्यव्यभिचाराभावस्यावश्यकत्वादित्यर्थः, 'लाघवाच्चेति व्यर्थविशेषणत्वादिरहितत्वाञ्चेत्यर्थः, इदच्च व्यर्थविशेषणतास्थले व्याप्तिरेव न तिष्ठतौतिप्राचीनमतानुरोधेन, 'साध्यव्यापकव्याप्यत्वमपौति श्रव्याप्यतासम्बन्धेन माध्यव्यापकत्वस्याभाव एवेत्यर्थः, 'दर्शितत्वादिति 'अस्ति होत्यादिना दर्मितत्वादित्यर्थः,(१) 'भवन्मते विषमव्यापकेऽतिव्याप्तेश्चेत्यपि बोध्यं । ‘ननु भवतु माध्यव्यापकोऽपि महानसत्वादिरुपाधिः को दोषः तर्हि सद्धेतावपि सोपाधितापत्तिरिति चेत्, न हि यत्किञ्चिदुपाधिसत्त्वेनैव मोपाधिता, किन्तु यत्किञ्चित्माध्यव्याप्यव्याप्यत्वमेवानौपाधिकत्वमिति साध्यव्याप्यव्याप्यत्वसामान्याभावएव सोपाधित्वमित्यत-श्राह, 'न चेति, 'माध्यव्याप्यव्याप्यत्वं', तथाच यद्युक्तस्वरूपमनौपाधिकत्वं तदा उकस्वरूपं सोपाधित्वं स्थात् न चैवमिति भावः । 'साध्यव्याप्यमित्यत्रापि हौति, माध्यव्याप्यत्वग्राहकमिति शेषः । नन्वेवमनौपाधिकत्वं व्याप्तिग्रहे तन्त्रमेव न स्यात्, न हि साध्यव्यापकव्यापकत्वं तत् अतिप्रमङ्गादित्यत-बाह, 'अनौपाधिकत्व इति, 'व्याप्तिलक्षणे' व्याप्तिग्राहके, 'साध्यव्यापकत्वे' साध्य
(१) दर्शितत्वादिति भाव इति ग० ।
