________________
सका। महेनुमानमाचमुछियेत, अनुमानमाचोच्छेदकत्वादेव पवेतरो नोपाधिरिति चेत्, भ्रान्तोऽसि, न हि वयमुपाधित्वेन तस्य दोषत्वमाचक्षहे, साध्यव्यापकत्वेन तातिरेकात् पधे साध्यव्यावर्तकतया व्यापकव्यतिरेके व्याप्यव्यतिरेकस्य वजलेपाच । अपि च कर-वहिसंयोगः शत्यतिरिक्तातीन्द्रियधर्मसमवायी जनकत्वा
अनौपाधिकत्वज्ञानं व्याप्तिधौजनकं तन्मतमाशय निराकरोति, 'यत्त्विति, 'माधनादिति अनुमानादित्यर्थः, 'अनौपाधिकत्वं सुग्रहमिति, तथाच ताहेतुकमेवानौपाधिकल ज्ञानं व्याप्तिधीतरिति भावः । 'अमवस्थानादिति तदनुमानमूलीभूतव्याप्तिज्ञानेऽप्यनौपाधिकवनिश्चयस्थ हेतुत्वादिति भावः । __ व्याप्तिग्रहे परम्परयापि कुत्रचित्र तर्कोपयोग इति मीमांसकैकदेशिमतं निराचष्टे, 'ये चेति, व्यभिचारसंशयस्य तत्मामय्याश्चाप्रतिबन्धकत्वादिति शेषः । 'अनुकूलेति व्यभिचारशङ्कानुत्पादानुकूलेत्यर्थः, 'सहचारादौत्यादिना सम्बन्धिनः माध्यादेः परिग्रहः, 'व्याप्तिग्रह' मर्वत्रं व्याप्तिनिश्चयं, 'साध्यव्यापकत्वग्रहे' माध्यव्यापकत्वनिश्चये, 'अनुमानमात्रमिति मन्दिग्धमाध्यपक्षकानुमानमात्रमुच्छियेतेत्यर्थः, यथाश्रुते निर्णेतमायके व्यभिचारनिश्चयसत्त्वेन पटेतरवस्य माध्यव्यापकत्वनिश्चयासम्भवादनुमानमाचोच्छेदाभावात् । अस्माकन्तु पक्षे माध्यस्य संशयसत्त्वे माध्ये पक्षेतरत्वव्यभिचारसंशयसत्त्वादनुकूलतक विना न माध्यव्यापकवनिश्चयसम्भव इति भावः। 'अनुमाम
31
