________________
तावचिन्तामयी
तादृशज्ञानमादाय घटादिशाब्दबोधादौ पातिव्याप्तिः । नरयाप्तिप्रकारक-पक्षधर्मताज्ञानजन्यत्वमत्र तादृभनित्रयत्वावशिवजनकताप्रतियोगिकजन्यवमिति नोपमित्यादावतिव्याप्तिः तत्र तादृशनिसमावेना हेतुत्वादिति वाच्यम् । असम्भवापत्तेः वकिव्याप्योधूमः श्रालोकवान् पर्वतः वहिव्याप्योधूमः धूमवान् पर्वत इत्यादि ज्ञानादप्यनु मितिप्रसङ्गादनुमितावपि तेन रूपेणाहेतृत्वात् । न च व्याप्तिप्रकारकपवधताज्ञानजन्यत्वं पक्षविशेष्यकसम्बन्धावगाहितांचे व्याप्तिप्रकारकनिश्चयत्वावच्छिन्नजन्यत्वं, पक्षविशेष्यकसम्बन्धावगाहितांभे व्याप्तिप्रकारकत्वञ्च विशिष्टवैशिष्टावगाहित्वपर्यवसबमिति नासम्भवः, वडिव्याप्योधूम पालोकवान् पर्वत इत्यादिज्ञानस्य व्याप्तिविशिष्टवैशिष्वावगाहित्वाभावादनुमितो तेन रूपेण हेतुत्वे बाधकभावादिति वाच्चं। व्याप्नेः सामानाधिकरण्यानतिरेकितथा वझिसमानाधिकरणधूमवान् पर्वत इत्यादिज्ञानदिप्यनुमितिप्रसङ्गादनुमितो तेन रूपेणाहेतुत्वादिति चेत्। न । हेतुरधिकरणे प्रकारः, अधिकरणं वृत्तित्वे, वृत्तित्वमभावे, प्रभावः प्रतियोगितायां, प्रतियोगित्वमवच्छेदके, अवच्छेदकमन्योन्याभावे, अन्योन्यभावश्च माध्यतावच्छेदके, तच्च माधे, माध्यमधिकरणे, अधिकरणं वृत्तित्वे, वृत्तित्वं हेती, हेतु: पचे इत्याकारकविलक्षणविषयताकनिश्चयत्वावनिकजनकताप्रतियोगिकजन्यताया विवक्षितत्वात्। अत एव प्रथमज्ञानपदमपि सार्थकं संशयान्यतादृशविलक्षणविषयताकत्वेन हेतृत्वप्रवे) असम्भवापत्तेः इच्छादितोऽपि अनुमित्युत्वादप्रजात्() अनुमितावपि
(१) अनुमित्यनुत्पादादिवि क०, ख.।
