________________
व्याप्तिवाद
११५
प्यत्वात्। धूमसम्बन्धिवहिस्तद्याप्य एव, युगपदुत्पब- --... - ----- ----- ..... ..--- यधिकरणत्वात् । गुण-कर्मान्य त्वविशिष्टमत्तावान् जातेरित्यादावतिव्याप्तेश्च सप्तायाः पाण्याख्यसम्बन्धेन तादृशावच्छेदकतारान्यतया विशिष्टताया अपि तथात्वात् विशिष्टमत्तायाः सत्तानतिरिकत्वात् महानसौथवधिमान् धूमादित्यादावतिव्याप्तिश्च जात्यखण्डोपाध्यतिरिक्तपदार्थस्य स्वरूपतोऽनवच्छेदकतया महानसीयवयादेरपि पर्याप्याख्यसम्बन्धेन तादृशावच्छेदकताशून्यत्वात्। एतेन निरुक्त हेतममानाधिकरणान्योन्याभावप्रतियोगितावच्छेदकतावच्छेदकतायाः पर्याप्यनधिकरणं यत् माध्यतावच्छेदकं तदवच्छिन्नमामानाधिकरण्यं विवजितमिति नामभवः मद्धेतौ वहिवादेः माध्यतावच्छेदकस्य पर्याप्याख्यसम्बन्धेन माधनसमानाधिकरणान्योन्याभावातियोगितावच्छे दकतावच्छेदकाववत्त्वस्य कदाचिदपि असम्भवात् सत्ताव्याप्यजातिमान् जातिमत्त्वादित्यादौ सर्वासामेव सत्ताव्याप्यजातीनां स्वरूपतः साधनसमानाधिकरणन्योन्याभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वेऽपि माध्यतावच्छेदकौमतसत्ताव्याप्यजातित्वरूपेणानवच्छेदकलादित्यपि निरस्तं । व्यावशायजातिमत्त्वान् द्रव्यसमवायित्वादित्यादौ नानाजातिसाथतावच्छेदकस्खलेऽव्याप्तेढुारखात् माध्यतावच्छेदकीभतानां सामामेव पृथिवीव-जलबादिरूपाणं व्यत्वव्याप्यजातीनां चालनौन्यायेन माधनसमानाधिकरणपृथिवी--जलादिमदन्योन्याभावप्रतियोगितावछेदकतावच्छेदकतापर्यायधिकरणत्वात् । गुण-कर्मान्यत्वविशिष्टमतावानजातेरित्यादावतिव्याप्तेष मत्तात्वस्य पर्यायाख्यसम्बन्धेन ता
