________________
तत्वचिन्तामो
घटान्योन्याभाववान् वा व्यत्वादित्यादौ नातिव्याप्तिः। साधप्रतियोगिकाभावपत्तिमाध्यौयप्रतियोगित्व-तदवच्छेदकालान्यतरावच्छेदकाम्बन्धेन वा वृत्तिर्वक्रव्या, वृत्त्यन्तमन्यतरविशेषणं । न चैवं समवावसम्बन्धावच्छिवसत्ताभावादौ माथे जातिवादिहेतावव्याप्तिः पा समवायसम्बन्धस्यैव तादृशान्यतरावच्छेदकसम्बन्धतया तेन सम्बन्धन हेवधिकरणपत्तित्वाप्रसिद्धेरिति वाचं । तत्र विशेषणताविशेषसम्बन्धखापि काखिकसम्बन्धावच्छिन्नतादृशमनाभाव-जातियोभयाभावादिरूपमाश्यप्रतियोगिकाभाववृत्तिमाध्यौयप्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्ध लात्। एतेन केवलान्वयिसाध्याभावस्थाप्रमिद्या तबिहमाथीयप्रतियोगिवस्थाप्यप्रसिद्धौ अव्याप्तिरित्यपि निरस्तं । तत्रापि कालिकादियत्किञ्चित्सम्बन्धावच्छिन्नमाध्याभावस्थ वैशिष्ध-व्यासव्यत्तिधावचित्रप्रतियोगिताकसाध्याभावस्य च प्रसिद्धत्वात् । यदा निरकहेतुसम्बन्धिनि स्वावच्छेदकसम्बन्धेन स्वावच्छेदकावचित्रसम्बन्ध्यनिरूपितवृत्तिमविरूपितप्रतियोगितासामान्ये(१) माध्यतावछेदकसम्बन्धावच्छिनत्य-पद्धविरेचनोभयाभावस्तङ्कवचिवणामानाधिकरणं व्याप्तिः स्वपदं प्रतियोमितापरं, प्रथमसप्तम्यन्त
(१) खावच्छेदकसम्बन्धेन खावच्छेदकावचिनासम्बन्धिनिरूपितं सत् रेतु
सम्बन्धिनिरूपितं यत्तित्वं तबदभावप्रतियोगितासामान्ये इति पलितार्थः, सत्तावान् जातेरित्यादौ समवायावशिवसत्ताभावस्य विषयितासम्बन्धेन हेत्वधिकरण ज्ञानादौ वृत्तित्वेऽपि तादृशरत्तित्वं न सत्ताभावप्रतियोगिवावश्यकावशिक्षासम्बन्धिनिरूपितमतो न दोषः।
