________________
तत्त्वचिकामगै
कपिसंयोगाभावे(१) माध्ये प्रात्मत्व-द्रव्यत्वादिहेतावव्याप्तिस श्रात्मत्वादिसमानाधिकरणकपिसंयोगाभावाभावस्य कपिसंयोगस्य गएसामान्याभावत्व-समवेतसामान्याभावत्वरूपयत्किञ्चित्प्रतियोगितावछेदकावच्छिन्नसामान्यासम्बन्धित्वादात्मादेरिति। मैवं, खावच्छेदकसम्बन्धेन खावच्छेदकावच्छिन्नमामान्यासम्बन्धिनिरुक हेतुसम्बन्धिनिछाभावनिरूपिता या या प्रतियोगिता तदनवच्छेदकत्वस्य विवक्षितत्वात्, स्वपदं प्रतियोगितापरं । इत्थञ्च वहिमान् धूमादित्यादौ जलवाद्यभावस्य जलवादिनिष्ठजलत्वत्वाद्यवच्छिन्नप्रतियोगिताब्यायएव तादृश्यः प्रसिद्धाः, प्रतियोगितावच्छेदकभेदेन प्रतियोगिताभदात्, तदवच्छेदकञ्च न वशित्वादिकमिति नासम्भवः । घटत्वाभावो घटत्वाभावत्वादित्यादौ च घटत्वाभावत्वावच्छिना घटत्वाभावनिष्ठा गवादिभेदनिरूपिता प्रतियोगिताव्यतिर्न तादृशो, किन्तु गवादिनिष्ठगोत्वावच्छिन्नतदीयप्रतियोगिताव्यक्तिरेव तादृशौ नदभवच्छेदकमेव घटाभावत्वमिति नाव्याप्तिः। एवं कपिसंयोगाभाववान् श्रात्मत्वादित्यादावपि कपिसंयोगाभावत्वावशिवा कपिसंयोगाभावनिष्ठा कपिसंयोगनिरूपिता प्रतियोगितात्यक्रिन तादृशौ, किन्तु गुणादिसामान्याभावनिष्ठगुणसामान्याभावत्वाद्यवछिन्नतदौयप्रतियोगिताव्यक्तिरेव तादृशौ तदनवच्छेदकमेव कैपिसंयोगाभावत्वमिति नाव्याप्तिः।
(१) बम्पवाधिकरणकाभावप्रतियोगिकामावस्य अधिकरणखत्मत्वाम
भ्युपगमे पञ्चातिमाह वापिसंयोगामाव इति ।