________________
थापिवादः।
१००
समवायसम्बन्धावच्छिवज्ञान-वयाधभावस्य कालिकसम्बन्धावशिववाचत्वाद्यभावस्य च विषयत्व-संयोग-विशेषणताविशेषसम्बन्धन प्रतियोग्यधिकरणमेव हेत्वधिकरणमित्यभावान्तरा एव तादृशाः तत्प्रतियोगितानवच्छेदकत्वात् ज्ञानत्व-वहिव-वाच्यत्वत्वादेः । गुण-कर्मान्यबविशिष्टसत्तावान् जातेः भूतत्व-मूतखोभयवान् मूर्त्तवादित्यादावतिव्याप्यापत्तेश्च हेतममानाधिकरणस्थ विशिष्टमत्तात्वावच्छिवाभावस्य प्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्धेन प्रतियोग्यधिकरणमेव हेत्वधिकरणमित्यभावान्तर एव तादृशः तत्प्रतियोगितानवच्छेदकत्वादिशिष्टसत्तावादः। विषयितादिवृत्त्यनियामकसम्बन्धेन घटादेः माध्यतायां जानत्वादिहेतौ विषयितादिसम्बन्धावच्छिनघटाद्यभावस्य प्रतियोगितावच्छेदकसम्बन्धेन प्रतियोग्यधिकरणप्रमियाऽतिव्याप्यापत्तिरतोऽधिकरणत्वमपहाय सम्बन्धित्वानुधावनम् । . केचित्तु प्रतियोग्यनधिकरणत्वं माध्यतावच्छेदकसम्बन्धेन या'तियोगितावच्छेदकावच्छिन्नस्य सम्बन्धि तदन्यत्वं तावतापि ज्ञानवान् द्रव्यत्वादित्यादावतिव्याप्तिवारणसम्भवादित्याहुः। तदसत् विषयित्व-कालिक्रविशेषणत्वादिसम्बन्धेन(१) घटादेः साध्यतायां नित्यशानव-महाकालवादिहेतावव्याप्यापत्तेः हेतुतावच्छेदकसम्बन्धेन हेत्वधिकरणस्य माध्यतावच्छेदकविषयित्वादिसम्बन्धेनाभावमात्रस्यैव प्रति
(१) विषयित्वादेः संसर्गत्वानभ्युपगमे अव्याप्तिदानार्थ कालिकसम्बन्धानु
सरणं कालो हि जगदाधार इति प्रतीत्यनुरोधेन कालिकसम्बन्धस्य संवर्गवमवण्यमभ्युपेयमिति।
