________________
श्रीसूत्रक्रताङ्गचूर्णिः ॥२८७॥
विगलिंदिया जे तेसिं तिरिक्खजोणियाहारो बुच्चति - अहावरं इहेगतिया (सूत्रं ५९ ) कम्मणियाणेण जत्थउवकम्मा णाणाविहाणं तसथावराणं, तसा तिरिक्खजोणियमणूया ओरालियशरीरगता, तेऊ वाऊवि तथा चेव, थावरा पुढवि अणुसूयंता, अणुसूता नाम शरीरमनुसृत्य जायन्ते, तंजहा - सचिचेसु तहा जूपाओ लिक्खाओ सेयवतो छप्पदा य मंकुणा पुण माणुस सरीरोवजीविणो मानुपशरीराश्रयादेव जायन्ते, शरोरोपभुज्यमानेषु पर्यङ्कादिपु, न त्वन्यत्र, गोरूपानामपि शरीरेषु यूकादयो भवंति गोकीडा य, अचित्ते सुवि एतेसु अन्वावण्णेसु जूत्रादयो संभवति, अचित्तीभूते तु क्रमिकाः संभवति, एवं पंचिंदिया ने इंदियाण चउरिंदि - यापि सरीरेण अणुसित्ता जायंते जहा विच्छिगस्म उवरिं बहवो विच्छिगा संभवंति अचित्तीभूतेसु य किमिकादयो जायंते, उक्काए सचित्ता मूसगा संभवंति, जहिं अग्गिपाणादिवत्थाणि अग्गिसोज्झाण चैव कीरंति, जत्थ अग्गी तत्थ वातोवि अस्थि, जेवि वाउकाए निस्माए आगासे संभवंति, बुत्ता तराथानरा दाणिं तत्थ पुढविमनुसृत्य वेइंदिया कल्लुगादयो सम्भवन्ति तेइंदिया कुंथु पिपीलिकादयो चतुरिदिया पतंगा, वरिसारते भूमिं पडिलेहंतो उट्ठेति सलभादयः, आउकाए पूतरगादयो वण|सतिकाए पणगभमरादयो, अचित्तासुवि एतेसु जायंते, ते जीवा तेसिं णाणाविधाणं तस्थावराणं पुरा णाणाविधानं तस्थावराणं सरीरेसु सचित्तेसु अ अचित्ते अ वेइंदियसत्ता दुरूवत्ताए विउदंति, दुरुबा णाम मुत्तपुरिसादी मरीरावयवा तत्थ सचिचेसु मणुस्साण ताव पोहेसु समिगा गंडोलगा कोट्ठाओ अ संभवंति संजायन्ते, चाहिंपि णिग्गतेसुवि उच्चारपासवणादिसु किम्मिया सम्मुच्छंति, अचित्तेसुचि गोरूकडेवरेसु य, उदरान्तशः कृम्यादयः संमुच्छंति, तिरिक्खजोणियाणंपि सचित्ते उदरान्तरा० उज्झेसु | किमिया संभवंति, उदरातो विणिग्गनेसु उज्झेसु छगणेसु य किमिगा संमुच्छंति, भणिता दुरूवसंभवा । इदाणिं खुरगा बुचंति
विकले - न्द्रियाः
॥३८७॥