________________
( ३५४ )
जैनतत्त्वादर्श,
क्ष्य बे. रात्रिमां जे जे रंगना पदार्थोंनो आहार करवामां आवे छे, ते ते रंगना जीवो, जेनुं नाम तमस्काय बे, ते ते पदार्थोंमां उत्पन्न यायढे. वली श्राश्रितजीवपण बहुज होय. तथा रात्रिमां उचित अनुचित वस्तुनो जेल, संजेल थर जायडे. वली रात्रिभोजनमां प्रसंग दोष बहुज लागेढे. जेम के, ज्यारे रात्रिए खावानुं बनशे, त्यारे रात्रिभोजन वास्ते, निरंतर रसोइपण करवी पडशे: रसोइ करतां, त्रस, स्थावर जीवोनो संहार थइ जशे; तेथी श्रावकना कुलाचारनो नाश थशे. वली सूक्ष्मत्रस जीव नजरमां पण - वता नथी, कदापि देखाय तो निध्वंस परिणाम थवाथी यत्ना पण रही शकती थी. ज्यारे नि बलेबे, त्यारे पासेनी जीतपर जे श्राश्रित जीवो रहेला होय, ते तापथी श्राकुल व्याकुल थश्ने, अनिमां पडे डे. वली सपदि फेरी जानवर कदापि होय, तो तेना मुखथी जो जोजनमां लाल पडेतो, पोतानो तेमज खानारा सर्वनो विनाश थायडे. वली पतंगिया, गरोली, उपकली, मकडी, मटर, करोली या प्रमुख जीवो जे रात्रिए श्रासपास होयडे, ते मिना प्रकाशथी जोजनमां श्रावी पडे तो, जारे रोगोत्पत्ति थायडे. यडुक्तं योगशास्त्रे ॥ मेधां पिपीलिका दंति, यूका कुर्याऊलो दरं ॥ कुरुते मक्षिका वान्तिं कुष्टरोगं च कोलिका ॥ १ ॥ कंटकोदारुखंडंच, वितनोति गलव्यथां ॥ व्यंजनांतर्निपतित, स्तालु विध्यति वृश्चिकः ॥ विलग्नश्च गले वालः, स्वरभंगाय जायते ॥ इत्यादयोदृष्टदोषाः सर्वेषां निशि जोजने ॥३॥ अर्थः- न्नादिमांकीडी खावामां आवे तो बुद्धिनाश या मंद थायबे, जु खावामां आवी जाय तो जलोदर थायडे, माखी वमन करावे बे, ने मकडी कुष्टरोग उत्पन्न करे. कांटा अथवा लाकडानाकटका खावामां आवी जाय तो, गलामां व्याधि उत्पन्न करेबे, अने रांधवानुं जाजन उघडतां जो विंडी पडी जायतो तालबुं विंधी नाखेडे, इत्यादि दृष्टदोष रात्रि जोजन करवामां सर्वे लोकोने देखवामां श्रावे. वली जेम रसोइ करतां षट्काय जीवोनी हिंसा रात्रिए करवी पडेबे, तेवीज रीतें रांधेलां जाजनो धोवाथी जलगत जीवोनो पण विनाश थायडे. वली जल पडवाथी भूमिपर कुंधु, कीडी प्रमुखनो पण नाश थायडे. ते कारणथी जीवरक्षाने इछनार प्राणी रात्रिजोजन करे नहि.
प्रश्नः - ज्यां अन्नपण रांधवुं न पडे, तेमज जाजन पण धोवां न पडे एवा