________________
(२२)
जैनतत्त्वादर्श. त्रणेजव्य एक बीजामा मली गयेलांडे. ज्यांसुधी आकाशास्तिकाय, धर्मास्तिकाय अने अधर्मास्तिकाय , त्यांसुधी लोक बे, अने ज्यां केवल श्राकाशास्तिकाय , अने बीजुं कांश नथी, ते अलोक .
चोथु पुजला स्तिकाय अव्य . परमाणुउनु नाम पण पुजल , तेमज परमाणुऊना समूहनां घट, पटादि कार्य , तेजेने पण पुजलज कहेजे. एक परमाणुमां, एकवर्ण, एकरस, एकगंध, बे स्पर्श दे, कार्य तेनुं लिंग . वर्णथी वर्णांतर, रसथी रसांतर, गंधयी गंधांतर, अने स्पर्शथी स्पशीतर थ जायजे. परमाणु अव्यरूपें अनादि अनंत बे, पर्यायरूपें सादि सांत बे. परमाणुऊनां जे कार्य , ते मां कोश्कतो प्रवाहथी अनादि अनंत , अने कोश् सादि सांत जे. जे जडरूप देखाय , ते सर्व परमाणुऊनां कार्य . सुकेली वनस्पति, तेमज अभिप्रमुख शस्त्रोथी परिणामांतर प्राप्त थयेलां पृथिवी आदि सर्व पुजल डे. समुच्चय पुजल अव्यमां, पांच वर्ण, पांच रस, बे गंध, आठ स्पर्श, पांच संस्थान, जे. कालो, ली. लो, रातो, पीलो, धोलो, आ पांच वर्ण बे. तीखो, कडवो, कषायेलो, खाटो, मीठो, आ पांच रस डे. सुगंध, मुर्गंध, आ बे गंध . खरखरो, सुवालो, हलवो, जारे, टागे, उनो, चीकणो अने लूखो आ आह स्पर्श बे. तेना विशेषवर्णादि थाय , ते सर्व एक बीजाना मेलापथी थाय डे, पुजलोमां अनंत शक्ति बे,अनंत खन्नाव . १ अव्य, क्षेत्र, ३ काल, लाव, इत्यादि ते ते निमित्तोना मलवाथी विचित्र परिणाम तेना थाय बे.
५ पांचमुं कालव्य . ते प्रसिद्ध आ पांचे अव्य अजीव . इति.
हवे पांच निमित्तनुं स्वरूप लखिये बियें. १ काल, २ स्वजाव, ३ नियति, ४ पूर्वकृत, ५ पुरुषकार, तेउनुं स्वरूप श्रीसिद्धसेन दिवाकर थाचार्यकृत सम्मतितर्क ग्रंथमां विस्तारथी बतावेल . ते पांचमांथी जो एकने माने तो ते मिथ्याज्ञान, अने मिथ्या दृष्ट ले. जो पांचेना समवायने माने तो सम्यक् ज्ञान तथा सम्यक् दृष्ट . थापांचे निमित्तमांना १ काल, ५ स्वजाव, ३ नियति, आ त्रण निमित्तोनुं स्वरूप क्रियावादिना मतमां लखी आव्या बियें, ४ पूर्वकृत (कर्म) नुं स्वरूप आगल कर्म स्वरूपनो विस्तार करवामां श्रावशे त्यां करवामां आवशे. ५ पुरुषकार, ते जीवोनो उद्यम , आ पांचे निमित्तोथी जगत् प्रवृत्ति निवृत्ति थर