________________
अध्ययन १ गा.१ मुखवत्रिकाविचारः लेखनकालेऽन्यस्मै तत्पत्याख्यानदानेऽपि प्रतिलेखनोपयोगाभावेन प्रमाददोषाविष्टः सन् षट्कायविराधको भवतीति भगवतोत्तराध्ययनसूत्रे प्रतिपादितम् , तथाहि
पडिलेहणं कुणतो , मिहो कहं कुणइ जणवयकहं वा। । देह व पचक्खाणं वाएइ सयं पडिच्छइ वा ॥ १ ॥ पुढबी-आज्काए,तेऊ-वाऊ-घणस्सइ-तसाणं । पडिलेहणापमत्तो, छण्हपि विराहओ होइ ॥ १" इति । ,
वहि का वार्ता ये मुखवत्रिकावन्धनमन्तरेण तिष्ठन्ति तेषां प्रमाददोषस्तजनितषट्कायविराधना नापतेत् ? आगमे हि मुखवस्त्रिकाबन्धनपरित्यागे दोषबाहुल्यं प्रदर्शितं तच्च प्रागेष प्रतिपादितम् ।
इत्थं च यथा नौकादौ सूक्ष्मेऽपि मुपिरे सति नद्यादौ तन्निमज्जनान्महती विराधना अवश्य लगेगी क्योंकि भगवानने उत्तराध्ययनसूत्र में कहा है कि-"प्रतिलेखन करनेमें जो साधु प्रमादी है तथा प्रतिलेखनके समय साधु परस्पर बातें करे, जनपद आदिकी कथा करे, पचक्खाण देवे, वांचे. अथवा बंचावेतो वह षटकायका विराधक होता है" तो जोमुखवस्त्रिका बांधे विना रहते हैं उनको प्रमाद-दोष तथा प्रमादजन्य षट्कायकी विराधनाका दोष कैसे नहीं लगेगा ? अर्थात् जरूर लगेगा। मुखवस्त्रिकाके नहीं यांधनेमें आगमोंमें जो बहुतसे दोष कहे हैं वे तो पहले प्रतिपादित कर ही चुके हैं।
इस प्रकार जैसे नावमें छोटासा छेद होनेपर नदी आदिमें डूब जानेसे અવશ્ય થાય છે કેમકે ભગવાને ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં કહ્યું છે કે-“પ્રતિલેખન કરતી વખતે જે સાધુ પરસ્પર વાર્તાલાપ કરે, દેશકથા આદિ કથા કરે, પચફખાણું કરા, પિતે વાંચે અને વાચા તે તે ષકાયને વિરાધક થાય છે જે એમ છે તે જે મુખવસ્ત્રિકા બાંધ્યા વગર રહે છે તેને પ્રમાદેદેષ અને પ્રમાદજન્ય
કાચની વિરાધનાને દોષ કેમ નહી લાગે ? અર્થાત્ અવશ્ય લાગે. મુખવસ્ત્રિકા નહીં બાંધવામાં આગમમાં દોષ બતાવ્યા છે તે તે પહેલાં કહી ચુક્યા છીએ
એ પ્રકારે જેમ નાવમાં નાનું છિદ્ર પડવાથી તે નદી આદિમાં ડૂબી
