________________
-
७६
श्रीदशवकालिकसूत्रे मणि-मौक्तिक-प्रवाल-हेम-हीरक-रजतादीनां व्यवहणुः स्वयमेव सिन्धुतरणगहनभयानकवनगमनदुर्गमपथभ्रमणपत्तिः पीडालक्षणात्मपरिणामं न जनयति, अन्यथा हि प्रतिकूलकर्मणि समुत्साहपूर्वकस्वतःमतिर्नोपपद्यते, तथा मुनयोऽपि वक्ष्यमाणभावनया तपसि पीडां नानुभवन्ति, तथाहि___ इह संसारे (१) स्वकृतदुष्कृतसन्ततिवशान्नरकेषु नारकाः कियन्तो भिधन्ते, प्रवृत्ति होती है । अथवा हीरे, मोती, मंगे, सोने, चांदी आदिकी प्राप्तिके लिए मनुष्य, दुस्तर समुद्र तरते हैं, अथवा अपनी इच्छाँसे ही मोती आदिकी प्राप्तिके लिए गहरे समुद्रमें गोते लगाते हैं। बड़े बड़े गहन और भयानक जंगलोंमें गर्मी आदि अनेक कष्ट उठाते हैं, दुर्गम मार्गमें लाभके लिए घूमते फिरते हैं, फिर भी अपने मनमें उसे दुःख नहीं मानते न पीडाका अनुभव करते हैं, यदि लंघन करनेमें और गोते लगाने आदिमें कष्ट मालूम होता तो विना किसीके दवावके अपनी इच्छासे ही उत्साहपूर्वक क्यों प्रवृत्ति करते ? इसी प्रकार मुनिराज भी अपनी आत्माकी विशुद्धिके लिए अपने आपही प्रमुदित भावसे अनशन आदि तपस्या करते है । ऐसा करने में उन्हें तनिकभी दुःख नहीं होता।
(१) संसारमें अपने किये हुए कर्मों के कारण कई एक नरकमें जाकर परमाधर्मीद्धारा भाले आदिसे भेदे जाते हैं। कईएक घानीमें तिल या થાય છે, અથવા હીરા, મેતી, માણેક, સોનું, ચાદી આદિની પ્રાપ્તિ માટે મનુષ્ય દુસ્તર સમુદ્રને તરે છે અથવા પિતાની ઇરછાથી જ મતી આદિની પ્રાપ્તિ માટે ઉડા સમુદ્રમાં ડૂબકી મારે છે, મેટાં મોટાં પીચ અને ભયાનક જંગલમાં ટાઢ તાપનાં અનેક કષ્ટ ઉઠાવે છે. દુર્ગમ રસ્તાઓને લાભને માટે ભટકતે ફરે છે, તેપણ પિતાના મનમાં તેને દુ:ખ માનતા નથી કે પીડાને અનુભવ કરતે નથી; જે લઘન કરવામાં અને ડુબકી મારવા આદિમાં કષ્ટને અનુભવ થતે હેત તે કેઈએ દબાવ્યા કે આગ્રહ કર્યા વિના પિતાની જ ઈરછાથી મનુષ્ય ઉત્સાહ પૂર્વક કેમ પ્રવૃત્તિ કરત? એજ રીતે મુનિરાજ પણ પિતાના આત્માની વિશુદ્ધિને માટે પિતાની મેળે જ પ્રમુદિત ભાવથી અનશન આદિ તપશ્ચર્યા કરે છે. એમ કરવામાં તેને જરા પણ દુખ થતું નથી
(૧) જગતમાં પિતાના કરેલા કર્મોને કારણે કઈ કંઈ છે નરકમાં જઈને પરમધમી દ્વારા વાલા આદિથી છેદાય-ભેદાય છે. કેટલાક ઘાણીમાં તલ અથવા
