Page Text
________________
तायविवरणहाथदीपिया ।
: ६५ પ્રવાહવિચ્છેદ્રાવળદેત્રમવારહિતી હોવાહિતાય ોાનામાન્નમળ્યાનાં હિતમમ્યુનિश्रेयसे तदर्थम्, कतार्थोऽपि सिद्धप्रयोजनोऽपि, इदं तीर्थं वर्तमानप्रवचनं देशयामास ॥ १८ ॥ कीशमित्याह , ..
.. .. (भा०) द्विविधमनेकद्वादशविध, महाविषयममितगमयुम् । - संसाराणवार गमनाय दुःखक्षयायालम् ॥ १९ ॥
(व्या०) द्विविधमित्यादि । वक्ष्यमाणद्वयादिभेदम् , महान् विषयः सर्वव्याऽसर्वपर्यायलक्षणो यस्थ, तत्तथा, अमिता असल्येया मा पन्थानो नया इति यावत्, तैर्युक्त, संसारार्णवस्य पारगमनं यस्मादेतादृशाय दुःखक्षयायालं पर्याप्तम् । एतेन मण्डूकपूर्णसहशविलक्षणतमसह शक्लेशक्षयस्य पदार्थानां द्रव्यार्यनयेन स्थिरीभूतानामपि पर्यायनयेन प्रतिक्षणं विशारुतयोत्पाद विनाशशालित्येन तद्विषयकज्ञानमपि तथेति व्यत्यपेक्षया प्रतिक्षणं भिन्न भिन्नत्वेन पर्याय नयेन साऽन्तमपि प्रवाहापेक्षया द्रव्यनयेन केवलज्ञानमनन्तम् , तद्विनाशककारणाभावात् , समुद्रतरङ्गप्रवाहवदित्याशयेनाऽऽह-प्रवाहविच्छेदकावरण हेत्वभावादन्तरहितमिति । आसन्नभव्यानामिति । अपार्षपुद्गलपयिन्ति विमोक्षाणां शुक्लपाक्षिकाणांमित्यर्थः । एतेन कृष्णपाक्षिकादिजीवलोकानां निषेधः कृत इति । न चै तर्हि भागवतां पक्षपातित्वेन वीतरागत्वक्षतिरिति वाच्य तत्र जीवविज्ञपयैव कारणवाद्, यतो न हि कालदटम जीवयन समुजावितेतर६४को विषभिपगुपालम्भनीयः, अतिप्रसङ्गात, तथा च सूर्योदये उलूकादीनामिवामन्यानामपि प्रकृत्या क्लिटफर्मणां भगवद्रूपभावसूर्योदयेऽपि न तथा प्रयोधरतत्र तदुर्भाग्यमेव कारणम्, यदाह श्रीहरिभद्रसरि:-" अभव्येषु च भूतार्था, यदसौ नोपपद्यते । तत्तेषामेव दौपुण्य, ज्ञेयं भगवती न तु ॥ १॥ दृश्वाभ्युदये भानोः, प्रकृत्या क्लिष्टकर्मणाम्। अप्रकाशो खुलूकानां, तद्वदत्रापि भाव्यताम् ॥२॥" इति । कादम्बर्या पाणोऽपि बभाण "अपगतमले हि मनसि स्फटिकमणाविव रजनिकरगंमत्तयो विशन्ति सुखमुपदेशगुणाः, गुरुवचनममलमपि सलिलमिव महदुपजनयति श्रवणस्थितं शूलमभन्यस्येति । सिद्धमयोजनोऽपीति केवलज्ञानफलापाताविति शेषः । देशयामासेति-अत्र सकलजभाषापरिणामिन्या भाषयेति शेषः । उक्तश्व-" देवा देवी न। नारी, शसश्चापि शावरीम् । तिर्यश्वोऽपि हि तैरवीं, मेनिरे भगवदिरम्" ॥१॥
॥ इत्यष्टादशकारिकार्थः समाप्तः॥ १८॥ . . . मण्डूकपूर्णसदृश विलक्षणतभस्मसदृशशक्षयस्य प्रवचनाधिगमप्रयोजनत्वमिति-मण्डूकपूर्णसदृशो यः क्लेशक्षयस्तद्विलक्षणान् तद्भस्मसदृशो यः क्लेशक्षयरसस्थेत्यर्थः । अयमत्र भावः-मण्डूकपूर्णरूपो यो मण्डूकनाशस्तत्सदृशो न प्रकृते क्लेशक्षयः, तथा सति पुनरुत्पत्त्यनुकूलशक्यन्वितत्वाचूतिमण्डूकशरीरावयवेभ्यो यथा वर्षासु पुनरपि मण्डूकप्रादुर्भावस्तथा विनष्टोऽपि क्लेशा पुनः स्यात् , न चैवम्, ततो मण्डूकपूर्णसदृशाद्विलक्षणः
| SR No. | 010492 |
| Book Title | Tattvarthadhigama Sutra |
| Original Sutra Author | Umaswati, Umaswami |
| Author | Vijaydarshansuri, Yashovijay |
| Publisher | Motiji Kapurchand Tarachand |
| Publication Year | 1955 |
| Total Pages | 472 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Tattvartha Sutra, Tattvartha Sutra, & Tattvarth |
| File Size | 35 MB |