________________
૮૮
पाणिनिसुतव्याख्या
अस्मिन्नेव ग्रन्ये लो० 87. हे पौनि । पुंहितेम वा स्वञ् । एव
पीति
मनोरुपसङ्ख्यानादीकारः ।
स्त्रीभ्यो सिम वाण नां
विश्वगुणादर्श - 455.
गूढगादस्तनकुग्भिकुम्ल सम्भोजउम्मोदयनैत्रनेत्रम् । वित्तन पते व चोलदेश
स्त्रेण प्रवीणं रतिकान्तवाणम् ॥ 1263 ||
स्त्रीणां समूहः स्त्रैणं समूहार्थे नञ् ।
१०८० । द्विगोर्लुगनपत्ये । ( ४. १.८८ )
इति लुक् स्यात् । पञ्चसु कपालेषु संस्कृतः पुरोडाशः पञ्चकपालः । अनपत्ये किम् ? द्वयोर्मित्रयोरपत्यं द्वैमित्रिः । अत इञ् । तस्य न लुक् । द्वयोरहोर्भवः द्वयहः । — कालाट्ठञ् ' ( सू . 1881 ) अनेन ठञो लुक् ।
अस्मिन्नेव ग्रन्थे श्लो० 648. द्वौ अञ्जली समाहृतौ यज्जलम् । ' तद्धितार्थ ' (सू. 728 ) इत्यादिना समाहारे द्विगु: । ' द्वित्रिभ्यामञ्जले : ' ( सू. 804 ) इति समासान्तष्टच इयञ्जलभिति लक्षणया द्वयञ्जरिगृहीतमित्यर्थः । अन्यथा घटः पट इतिवत् द्वयञ्जलं जलमिति सामानाधिकरण्यायोगात् । न तु द्वयञ्जलिः प्रमाणमस्येति सामानाधिकरण्यसिद्धिः । द्विगोर्लुगनपत्य इति प्रमाणतद्धितलुकि समासान्तानुपपत्तिप्रसङ्गात् । तत्रातद्धितलुकीत्यनुवृत्तेरिति ।
१०८८ । तस्यापत्यम् । ( ४.१.९२ )
अपत्येऽर्थे उक्ता वक्ष्यमाणाश्व प्रत्यया वा स्युः ।
अस्मिन्नेव ग्रन्थे श्लो० 204. पर्वतस्यापत्यं स्त्री पार्वती । अनेनाण । 'टिड्ढाण' (सू. 470 ) इत्यादिना ङीप् ।
रघुवंशे - X 49.
रावणावग्रहक्लान्तमिति वागमृतेन सः ।
अभिवृष्य मरुत्सस्यं कृष्णमेघस्तिरोदधे || 1264 ॥
