________________
७७१
जीवाभिगमस्त्र प्रश्नः, भगानाह-'जहा' इत्यादि, 'जहा ठाणपदे जाव विहरति यया स्थानपदेस्थानाख्ये प्रज्ञापनामूत्रस्य द्वितीयपदे कथितं तथेहापि वक्तव्यम् यावद्विहरन्तीति ।
अयं भाव:-अस्या रत्नप्रभापृथिव्या रत्नकाण्डस्य सहस्रयोजनवाहल्यस्योपरि एकं योजनशतमव माहय अधोऽपि एक योजनशतं वर्जयित्वा मध्येऽष्टम योजनशतेषु चान-पन्तराणं तिर्यग् असंख्येयानि नगरावासशतसहस्राणि सन्ति । एपां भौमेयनगराणां 'बहिवृत्ता' इत्यादि वर्णनं प्रज्ञापनास्थानपदतोऽत्रसेयम् । तत्र पिशाचादयो बहवो वानव्यन्तरा देवा परिवसन्ति । ते तत्र स्वेषां भवनसामा निरुदेवाग्रमहिषो पपंदनीकानीकाधिपत्यात्मरक्षक देवानामन्येषां च बहूनां वानअन्तरदेदेवीनामाधिपत्यं कुर्वन्तो यावद् भोगभोगान भुञ्जाना बिहरन्तीति सर्व गौतम ! इस सम्बन्ध में जैसा कथन प्रज्ञापना सूत्र के द्वितीय स्थानपद में किया गया है वैसा ही वह यहां पर कर लेना चाहिये अर्थात् इन वानव्यन्तरों के भवन-ौमेघनगर इस रत्नप्रभापृथिवी में रहे हुए रत्नझांड जो एक हजार योजन का पृथुल-जाडा है उसके उपर एक सौ योजन अवगाहन करके इसी प्रकार नीचे भी एक सौ योजन छोड़ार मध्य के आठ सौ योजन में वानव्यन्तरों के तिर्यक असंख्यातलाख नगरावाल है । वे लौ मेयनगर 'बहिवृत्ताः' बाहर से गोल है इत्यादि समस्त वर्णन प्रज्ञापनासूत्र के द्वितीय स्थानपद से समझ लेना चाहिये। वहां उन नगरावासों में पिशाच आदि अशुतो वानन्तरदेव रहते है वे अपने अपने अपन, सामानिफदेय, अग्रमहिषी, पर्षदा, अनीक-लेना अनीकाधिपति, आत्मरक्षक देवों पर तथा और भी दूसरे बहुत धान व्यन्तर देवदेवियों पर आधिपत्य करते हुए यावत् भोग रोगों को भोगते પ્રમાણેનું કથન કરવામાં આવેલ છે. એ જ પ્રમાણેનું કથન અહિયાં કરી લેવું જોઈએ. અર્થાત્ આ વાનcરેના ભવને ભૌમેય નગરો આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં રહેલ રત્નકાંડ કે જે એક હજાર એજનથી પૃથલ જાડું હોય છે, તેની ઉપર એક સો જન અવગાહન કરીને અને એજ પ્રમાણે નીચે પણ એક સે યે જન છેડીને વચ્ચેના આઠ સો એજનમાં વાનખ્યત્તરોના તિફ અસંખ્યાત av नसे! मासा छ लोभय नगरी 'बहिवृत्ताः' माथी गाण હોય છે. વિગેરે પ્રકારથી સઘળું તેનું વર્ણન પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના બીજા સ્થાન પદમાં કહ્યા પ્રમાણેનું સમજી લેવું. ત્યાં એ નગરાવાસમાં પિશાચ વિગેરે ઘણા વાનવ્યન્તર દે રહે છે. તેઓ પોત પોતાના ભવો, સામાનિક દે, અમહિષિ, પર્ષદાઓ, અનીકે સેનાઓ, અનીકાધિપતિ અને આત્મરક્ષક દેવે પર તથા બીજા પણ ઘણું વાનન્તર દેવ દેવિ પર અધિપતિ પણું
