________________
जीवामिगम
६५४
भूषण विशेषः शशिसूर्य ऋषभाः स्वर्णमयचन्द्र कादिरूपा आभरणविशेषाः, चक्रकंचक्राकार आभूषणविशेषः, तलभङ्गकं त्रुटितं च वाह्वाभरणम्, हस्तमालकम् - माळाकारं हस्ताभूषणम्, चलक्षम् - गलमूषणम् दीनारमालिका - दीनाराधाकृति मणिकमाला | 'चंदनूरमालिया' चन्द्रसूर्यमालिका - चन्द्रसूर्याकार मणिकामय आभरण वि. शेषः 'दरिसय केयूर वलय पार्लव अंगुठेज्जग कंचीमेंडला कळाव पयरगपाडिहारिय पाउज्जाल घंटिय खिखिणि ग्यणोरुनालत्थिमियबरनेउर चलणमालिया हर्षक फेयूर वलव मालम्वाङ्गुली क काञ्चीमेखला कलाप मतरक प्रतिहारिकपादजाल घण्टिकाकिङ्किणी रत्नोरुनाल स्विमित वरनूपुर चरणमालिका, तत्र हर्पकं - भूषण विशेषः, केयूरम् - अङ्गदम् बल्यम्-कंकणस्, मालस्वकं झुम्नकं भूषणविशेषः, अंगुलीयकं प्रसिद्धम्, काञ्ची, मेखला, कलापः एते स्त्रिय आभरणविशेषाः प्रतरकंवृत्त प्रतल आभरणविशेषः प्रातिहारिकम् - आभरणविशेषः पादोज्वलघण्टिका विशेष ही है इस आभरण में सर्पप प्रमाण सोने के कण भरे जाते हैं और यह नणियों का बना हुआ होता है कर्ण पाली - वह आभरण विशेष है जो कानों में लटकता हुआ पहिना जाता है जैसे कि आज कल के टोप्स आदि चन्द्रमा के आकार का जो आभरण होता है उसका नाम शशि आभरण है यह मस्तक के ऊपर वालों को संयमित करने वाला होता है इसी प्रकार का सूर्य के आकार का जो आभरण होता है उसका नाम सूर्याभरण है यह भी मस्तक के ऊपर ही पहिरा जाता है इसे बुन्देल खण्डी भाषा में केकर पान कहते हैं वृषभ के आकार का आभरण होता है उसका नाम वृषभाभरण है छोटे २ बच्चों को यह गले में पहिराया जाता है-इसे बुन्देल खण्डी भाषा में कठला कहते हैं । कठले के जो ताबीज होते हैं उनमें किन्हीं २, ताबीजों में बैल का સેાનાના કણે। ભરવામાં આવે છે અને આ મણિચાના બનાવવામાં આવે છે. કણુ પાલી એ આભૂષણુ વિશેષ છે જેને કાનામાં લટક વીને પહેરવામાં આવે છે. હાલમાં જેમ ટોપ્સ વિગેરે ચન્દ્રમાના આકારના અ ભૂણે ડેાય છે. તેવું તે હોય છે. તેને શિશ આભરણુ પણ કહે છે. તે માથાના વાળેને જોડીરાખવા વાળુ' હાય છે. એજ પ્રમાણે સૂર્યંના આકારનુ જે આભરણુ હેાય છે તેનું નામ સૂર્યાભરણુ છે. એ પણ માથાની ઉપરજ પહેરવામાં આવે છે. તેને બુંદેલ ખંડની ભાષામાં ક્રેકર પાન કહે છે. વૃષભના આકારનું જે સેનાનુ આભૂષણુ હાય છે, તેનું નામ વૃષભાભરણુ છે. તે નાના નના બચ્ચાઓને ગળામાં પહેરવવામાં આવે છે. તેને ખુદેલખડની ભાષામાં કલે કહે છે કંડલામાં જે તાવીજ હાય છે, તેમાં કેાઈ ફાઈ તાવીજેમાં ખળાના આકાર
