________________
५५३
प्रमैrधोतिका टीका प्र०३ उ. ३ सु. ३६ एकोरुकद्वीप स्थित गणवर्णनन् उच्चयितकटकानि-उच्चीभूतवलयानि, क्षुद्रिका - अंगठी' इति लोक प्रसिद्धा, एकावळिका - विचित्रमणिकृता एक सूत्रिका, कण्ठसूत्रम् मसिद्धम् मकरिकामकराकार आभरणविशेषः, उरःस्कन्धग्रैवेयकम् उरः स्कन्धं ग्रीवां चाभिव्याप्यतिष्ठति तत् हृदयाभरणविशेषः, श्रोणीसूत्रम् - कटिसूत्रकम् चूडामणिर्नाम शिरो भूषणम्, कनकतिलकम् - कलाटाभरणम्, फुल्लकं पुष्पाकारळ लाटाभरणम् सिद्धा र्थकं सर्प रममाणसुवर्णकणरचित आभरणविशेषः, कर्णपाली - कर्णोपचित विभाग ही आभरण विशेष हैं। इनमें अन्तर क्या क्या है यह लोक से जानना चाहिये सोने का जो सूत्र - डोरा होता है जिसे सुवर्णोप नयन कहते हैं उसका नाम सूत्रक है जो योग्य वलय कड़ा होता है उसका नाम उच्चयित कटक है। वींटी का नाम क्षुद्रिका दूसरा नाम मुद्रिका है. विचित्र मणियों से बनाई गई एक डोरे की जो माला होती है उसका नाम एकावलिका है कण्ठ सूत्र प्रसिद्ध ही है मकर के आकार का जो सोने का आभूषण होता है उसका नाम मकरिका है हृदय-उरछाती स्कन्ध कंधे को व्याप्तकर के जो रहता है उसका नाम उर: स्क न्ध ग्रैवेयक है करधनी (कन्दोरा) का नाम श्रोणि सूत्र है शिरोरत्न का नाम चूडामणि है सुवर्ण का जो तिलक होता है उसका नाम कनक तिलक है वह ललट का आभरण है । पुष्प के आकार के जो ललाट का आभरण होता है उसका नाम पुष्पक है वुन्देल खण्डी भाषा में इसे सोने की टिकली कहते हैं । सिद्धार्थक भी एक प्रकार का आभारण
તેમાં શું ફેર છે ? તે લેાક વ્યવહારથી સમજી લેવું જોઇએ. સેનાના જેસૂત્ર દેર હાય છે, કે જેને સૂણેŕપ નયન કહેવામાં આવે છે. તેનુ' નામ સૂત્રક છે જે ચેાગ્યવલય (લેાયા) હાય છે તેનુ નામ ઉચ્ચયિત કટક એ પ્રમાણે છે, વી'ટી નુ' નામ ક્ષુદ્રિકા અને તેનુ' બીજું' નામ મુદ્રિકા છે. વિચિત્ર પ્રકારના મણિચેથી બનાવવામા આવેલ એક દારાની જે માળા હાય છે. તેનુ' નામ એકાવલિકા છે. કૅ'સૂત્ર પ્રસિદ્ધજ છે. મઘરના આકારનું જે સેાનાનું આભૂષણ હાય છે. તેનું નામ મારિકા છે.
હૃદય, ઉર છાતિ સ્કંધ ખભાને ન્યાસ કરીને જે રહે છે, તેનું નામ ઉરસ્ક ધ ગ્રૂવેયક છે. કરધનીનું નામ (કોરે) શ્રેણી સૂત્ર છે. શિરા રત્નનું નામ ચૂડામિણ છે. સેનાનુ જે તિલક હાય છે તેનું નામ કનકતિલક છે તે કપાળનું આભૂષણુ છે. પુષ્પના આકારનુ' જે કપાળનુ' આભૂષણ àાય છે, તેનુ નામ પુષ્પક છે. ખુંદેલ ખંડની ભાષામાં તેને સેાનાની ટિકળી કહે છે. સિદ્ધા કપણું એક પ્રકારનું આભૂષણ વિશેષજ છે. આ આભરણુમાં સાઁવ પ્રમાણના
जी० ७०
