________________
-
-
प्रमेयद्योतिका येका प्र.३ उ.३ सू.२५ तिर्यग्योनिस्वरूपनिरूपणम् ३७२ न्तिकजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाश्च । अथ के ते समुच्छिमजलचरपञ्चेन्द्रियतियग्योनिकाः ? संपूच्छिमजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः द्विविधि मज्ञप्ताः, तद्यथा-पर्याप्तकसमूच्छिमजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्यौनिकाः अपर्याप्तकरमूच्छिमजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिझाश्च । ते एते संमूच्छिमजलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः । अथ के ते गर्भव्युरक्रान्तिकजलचरपञ्चेन्द्रियतियग्योनिकाः ? गर्भव्यु-क्रान्तिकजलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पर्याप्तकगर्भव्युत्क्रान्तिकजलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्यो निकाः अपर्याप्तकगर्भव्युत्क्रान्तिकजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाच, ते एते गर्भव्युत्क्रान्तिकजलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः, ते एते जलच. पञ्चेन्द्रियतियग्योनिकाः । अथ के ते स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका ? स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा चतुष्पद स्थलचरपञ्चन्द्रियतियंग्योनिकाः, परिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाश्च । अथ के ते चतुष्पदस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः ? चतुष्पद स्थल वरपञ्चन्द्रियतिग्योनिका द्विविधाः मज्ञप्ता, तद्यथा-समूच्छिम चतुष्पद स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः, गर्भव्युत्क्रातिक चतुष्पद स्थलचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाच, यथैव जलचाराणां तथैव चतुष्को भेदः, वे एवं चतुष्पदस्थल चरपञ्चन्द्रियतिथग्योनिकाः । अथ के ते परिसर्प स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः ? परिसपेस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका द्विविधाः मज्ञप्ताः, तघया-उर-परिसर्प स्थलचरपञ्चेन्द्रियतियग्योनिकाः, भुजपरिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रियातयंग्योनिकाच । अथ के ते उम्परिसर्पस्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका ? उर परिसर्पस्थलचरपञ्चन्द्रियनियंग्योनिकाः द्विविधाः प्रज्ञप्ता स्तधया-यथैव जलचराणां तथैव चतुष्को भेदः, एवं भुजपरिसपणामपि भणितव्यम् । ते एते भुजपरिसर्पस्थल परपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः। ते एते स्थलचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः । अथ के ते खेवरपश्चेन्द्रियविर्यग्योनिकाः ? खेचरपञ्चन्द्रियतियग्योनिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-संमृच्छिम खेचरपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः, गर्भव्युस्का. न्तिक खेवरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाच । अथ के वे संमूच्छिम खेचरपञ्चेन्द्रियतिय. नोनिशाः संमूछिमरेख वरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकाः द्विविधाः प्राप्ता स्तद्यथा-. पर्याप्तक संमूच्छिमखेवरपञ्चन्द्रियत्तियज्योनिकाः, अपर्याप्तकसमूच्छिमपञ्चन्द्रियतियग्योनिकाश्च । एवं गर्भव्यु क्रान्तिका अपि यावत् पर्याप्तगर्भव्युत्क्रान्तिका अपि अपर्याप्तगर्भव्युत्क्रान्तिका अपि । खेचरपञ्चन्द्रियतिर्यग्योलिकानां भदन्त ! कतिविधो योनिसंग्रहः प्रज्ञप्तः ? गौतम ! विविधो योनिसंग्रहः प्रज्ञप्ता, उद्यथाअण्डजाः पोतजाः संमृच्छिमाः । अण्डला त्रिविधाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-स्त्रियः पुरुपाः नपुंसकाः। पोतजा स्त्रिवधाः प्रज्ञप्ता, तद्यथा-स्त्रियः पुरुषाः नपुसका। वत्र खल्ल ये ते संमूच्छिमास्ते सर्व नपुंसकाः ॥इति ।। मू० २४॥