________________
जीवाभिगमसे . छाया-एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाणां कीदृशाः पुद्गला उच्छ्वासत्या परिणसन्ति ? गौतम ! ये पुद्गला अनिष्टा यावदमनोऽमारते तेषामुच्छ्वासतया परिणमन्ति एवं यावदधः सप्तम्याम् । एमाहारस्यापि सप्त. स्वपि एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरयिकाणां पतिलेश्याः प्राप्ताः गौतम ! एका कापोतलेश्या प्रज्ञप्ता । एवं शर्कराममायामपि, बालकाममायां पृच्छा गौतम ! द्वे लेश्ये प्रज्ञप्ते तद्यथा-नीललेश्या कापोतलेक्सा च । तत्र ये कापोतलेश्यास्ते बहुतराः, ये नीललेश्यास्ते स्तोकाः पङ्कनमायां पृच्छा गौतम ! एका नीललेश्या प्रज्ञप्ता । धूमप्रभायां पृच्छा गौतम ! द्वे लेश्ये घज्ञासे, तद्यथा-कृष्णलेश्या च नीललेश्या च, ते बहुतराः ये नीललेश्याः, ते लोकतराः ये कृष्ण छेश्याः । तमायां पृच्छा, गौतम ! एका कृष्णलेश्या । अयः सप्तम्यामेका परम कृष्णलेश्या । एतस्यं खलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं सम्यगदृष्टयो मिथ्याष्टयः सम्यमिथ्या दृष्टयः ? गौतम ! सम्बयोऽपि मिथ्यादृष्टयोऽपि सम्यग्रमिथ्यादृष्टयोऽपि, एवं यावदधः सप्तम्याम् । एतस्यां सलु भदन्त ! रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं ज्ञानिकोऽज्ञानिनः १ गौतय ! ज्ञानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि ये ज्ञानिनाते नियमत स्त्रिज्ञानिनः तमा-भाभिनिवाधिक ज्ञानिनः श्रुनज्ञानिनोऽवधिज्ञानिना, ये शानिनस्ते सन्त्येकके द्वयज्ञानिनः सन्त्येकके व्यज्ञानिनः ये द्वयज्ञानिनस्ते नियमाद मत्यज्ञानिनश्च श्रुताज्ञानिनश्च, थे व्यज्ञानि. नस्ते नियमात मत्यज्ञानिनो श्रुताज्ञानिनो निसङ्गज्ञानिनोऽपि, शेषाः खलु ज्ञानिनोऽपि अज्ञानिनोऽपि, त्रयो यारधः सप्तभ्याम् ॥ एतस्यां खल रत्नप्रभायां पृथिव्यां नरयिकाः किं मनोयोगिनो बचोयोगिनः काययोगिनः ? गौतम ! योऽपि, एवं यावदधः सप्तभ्याम् । एतस्यां खलु भदन्त ! रत्नमभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं साकारोपयुक्ता भाकारोपयुक्ताः ? गौतम ! साकारोपयुक्ता अपि, अनाकारोपयुक्ताअपि एवं यावदधः सप्तम्याम् । एतस्यां खलु रत्नममायां पृथिव्यां नैरविका अवधिना कियत् क्षेत्र जानन्ति पश्यन्ति ? गौतम ! जघन्येन अर्द्ध चतुर्थनव्यूतानि उत्कर्षेण चत्वारिगव्यूतानि । शरामभायं पृथिव्यां नैरयिकाः जघन्येन त्रीणि गव्यूतानि उत्कर्षे णार्द्ध चतुर्थानि एवमगिव्यूतं परिहीयते यावदधः सप्तस्मां जघन्येनार्द्धगव्यूत मुत्कर्षण गव्यूतम् । एतस्यां खलु भदन्त ! रम्नप्रभायां पृथि नैर्शयकाणां कति समुद्घाताः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! चत्वारः समुद्वाताः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-वेदना समुद्घातः कषाय समुद्घातो, मारणान्तिक समुद्घातो, वैक्रियासमुद्घातः एवं पावधः सप्तम्याम् ॥५०१९॥