________________
जीवाभिगमसूत्रे
२०८
रत्नप्रभायां प्रथमनारक पृथिव्याम् 'नरगा किं मया पन्नत्ता' नरकाः किं मया किं द्रव्यमयाः प्रज्ञता : - कथिता इति प्रश्नः भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोमा' हे गौतम ! 'सन्नवर / मया पन्नत्ता' सर्व वज्रमया:- सर्वात्मना वज्रमयाः वज्रद्रव्यमयाः प्रज्ञप्ताः कथिताः वज्रवदति कठिना नरका भदन्तीति । 'वत्थ णं नरएस' त खलु तेषु रत्नमभानरकेषु 'वहवे जीवा व पौग्गका य' बढ्यो विविध प्रकाराः जीवाश्च स्वरवादस्पृथिवी कायिकरूपाः पुद्गलाच 'अवकमंति विउक्कमंति' अपक्रामन्ति - च्यवन्ते व्युत्क्रामन्ति समुत्स्वन्ते - एवदेव शव्दद्वयं यथाक्रमं पर्यायद्वयेन विवृणुते - 'चयंति उबवज्जति' च्यवन्ते उत्पद्यन्ते । अयं भावः - एके जीवाः पुद्गलाश्च यथायोगं नरकाद् गच्छन्ति तथा अपरे जीवाः यथाक्रमं नरः केषु आगच्छन्ति । यस्तु प्रतिनियतसंस्थानादिरूप आकारः स तु तदवस्थ एव
भाए पुढबीए' हे भदन्त ! इस रत्नप्रभा पृथिवी में जो 'नरगा' नरकावास है वे 'किमया' किस वस्तुमय है ? किस वस्तु के घने है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'गोयमा ! सव्ववदरामया पन्नत्ता' हे गौतम | रत्नप्रभा पृथिवी के नरक सर्वात्मना वज्रमय है-वज्र के बने हुए हैं- वज के जैसे अति कठिन हैं 'तत्थ णं नरएस पहवे जीवाय पोग्गलाय अवक्कमंत विकमंति' उन नरको में अनेक खरविनश्वर बादरपृथिवीकायिक जीव और पुद्दल 'अवक्क्रम्मंति-विकमंति' आते जाते रहते हैं, 'चयंति उववज्जंति' यही बात इन दो पदों द्वारा प्रकट की. गई है इससे यह समझाया गया है कि अनेक जीव वहां से बाहर निकलते रहते हैं और अनेक जीव वहां आकर के उत्पन्न होते रहते हैं इसी तरह से अनेक पुद्गल यहां से बिछुडकर बाहर आ जाते हैं और रयणभाष पुढजीए' हे भगवन् मा रत्नप्रला पृथ्वीमां ने 'जागा' नरडावास छे, ते मधा किं मया' वस्तुभय छे ? अर्थात् वस्तुथी मनेला छे ? मा प्रश्नना उत्तरमां अलु गौतमस्वामीने छे! 'गोयमा ! सव्व वइरामया पन्नत्ता' हे गौतम ! २त्नप्रभा पृथ्वीना नरडावासो सर्वात्मना अर्थात् सर्व પ્રકારથી વજામય છે. અર્થાત્ વના બનેલા છે. અને વા. જેવા અત્યંત ४४५ छे, 'तत्थ णं नरपसु बहवे जीवा य पोग्गला य अवक्कमति विउक्कम ति' नरप्रभां मने भर- विनश्वर माहर पृथ्वी अवि भने युगस 'अंगक्क मति विउक्कमति' भावता ता रहे छे. 'चयंति उववज्जेति' से वात भा એ ક્રિયાપદો દ્વારા પ્રગટ કરવામાં આવી છે. આ કથનથી એમ સમજાવવામાં આવેલ છે કે અનેક જીવે ત્યાં આવીને ઉત્પન્ન થતા રહે છે. એજ પ્રમાણે અનેક પુટ્ટુગલે ત્યાંથી વષ્ટિને નીકળીને બહાર આવી જાય છે, અને ખહારના