________________
२०२
जीवामिगमसूत्रे
पाधिक परिक्षेपेण, अत्र यावत्पदेन जग्वृद्वीपपरिक्षेपवर्णनं संग्राह्यम्, यथाहिश्रीणि योजनशतसहस्राणि, पोडशस् हखाणि द्वे योजनशते विशे त्रयः क्रोशाः अष्टाविंशं धनुः शतं त्रयोदश अंगुलानि अद्धगुलं च किश्चिद्विशेपाधिक परिक्षेपेण जम्बूद्वीपः प्रज्ञप्त इति । एतत्प्रमाणक सम्पूर्ण जम्बूद्वीपं यो महर्द्धिको देवः त्रिचप्पुटिकाकलमात्रेण एक विशविवारान पर्यटित्वा परावर्तते एतादृशो देवः स्वस्य सर्वोत्कृष्टया गत्या यदि एकद्वित्रिदिवसान यावत् उत्कृष्टतः पण्मासपर्यन्तं तेषां नरकाणामुल्लंघने प्रवृत्तो भवेत् तथापि तस्य देवस्य के पश्चिमरकाणामुल्लंघनं भवेत् केषाञ्चित्तु न वा भवेदित्येतावन्तो नरकाः सन्तीति प्रमाणोपमानार्थं प्रथमं जनों को समझाने की अपेक्षा से कहा गया है यह जम्बूद्वीप एकलाख योजन का लम्बा चौडा है इसकी परिक्षिका प्रमाण यावत्पद संगृहीत हुआ वह प्रमाण इस प्रकार हैं-तीन लाख बोलह हजार दो सौ सत्ताईस योजन तीनकोश एक सौ ठाईस धनुष साढ़े तेरह अंगुल से कुछ अधिक हैं। यहां जो तेल में तले हुए पूए की उपला गोलाई में कही है उसका कारण ऐसा है कि तेल में पका हुआ पुआ बिलकुल गोल हो जाता है।
इस प्रमाण वाले जम्बूद्वीप का जो महर्द्धिकदेव तीन चुटकी बजाने का काल मात्र में इक्कीसवार पर्यटन करके लौट आ सके ऐसा शक्तिमान् देव अपनी सर्वोत्कृष्ट गति से यदि एक दो तीन दिन पर्यन्त उत्कृष्ट से छह मास पर्यत उन नरकों का पर्यटन- उल्लंघन करता रहे तौ भी वह देव कितनेक जन नरकावासों का उल्लंघन कर सकता है और कितनेक नहीं भी कर सकता है, इतने बडे ये नरक है, इस प्रमाण જાવવા માટે કહેવામાં આવેલ છે. આ જમૃદ્રીપ એક લાખ ચેાજનની લંબાઇ પહેાળાઈ વાળા છે યાવત્પદથી સગ્રહીત થયેલ તેની પરિચિતું પ્રમાણુ પ્રમાણેનું છે, ત્રણ લાખ સેળ હજાર ખસે। ત્યાવીસ ચેાજન ત્રણ (કેશ) ગાઉ એકસેા અઠયાવીસ ત્રનુષ સાડા તેર આંગળથી કઇંક વધારે છે. આ કથનમાં ગેાળાકાર બતાવવા તેલમાં તળેલા માલપુવાની ઉપમા પતાવી છે, તેનુ કારણ એ છે કે તેલમાં પકાવવાથી તે એક દમ ગાળ બની જાય છે. આ ઉપર બતાવેલા પ્રમાણુવાળા જ દ્રીપનુ' જે મહષ્ટિક દેવ છે તે ત્રણ ચટિ વગાડે તેટલા કાળમાત્રમાં એકવીસવાર પરિક્રમણ કરીને પાછા આવી જાય એવી શક્તિવાળા દેવ પેાતાની સર્વોત્કૃષ્ટ ગતિથી જો એક મથવા એ અથવા ત્રણુ દિવસ પન્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી છ માસ પન્ત તે નરકાવાસેતુ ઉલ્લંઘન કરતા રહે તે પણ તે દેવ કેટલાક નરકાવાસેતુ' ઉલ્લંધન કરી શકે
