________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२ १.१३ कस्यां पृथिव्यां कति नरकावासा १५७ तमसा ववगयगहचंदमूरणक्खत्तजोइसपहा, मेयरसा पूयरु हरमंसचिक्खिल्ल लित्ताणुलेपणतला असुई बीमस्या परमदुनिभूगंधा काऊ अगणि वन्नाभा कक्खड फासा दुरहियासा' एतदन्तमकरणस्य संग्रहो भवति । एतेषामयमर्थः-अधस्तले. क्षुरपस्येव 'उस्तरा' इति प्रसिद्ध पहरणविशेषस्येव यत् संस्थानमाकारविशेष'स्तीक्ष्णता लक्षणः तेन संस्थिता इति क्षुरप्रसंस्थानसंस्थिताः, तथाहि-तेषु नरकावासेषु भूमितले मसृणाभावात् शर्करिले क्षेत्रे पादेषु न्यस्यमानेषु शर्करा मात्रसंस्पर्शेऽपि क्षुरपणे पादाः कृत्यन्ते, खथा-णिच्चंधयारतमसा' नित्यान्धकारतामसा नित्यान्धकाराः उद्योताभावतो यत्तमस्तेन तमसा नित्यं सर्वकालम् अन्धकारो येषु ते नित्यान्धकारतामसाः अथवा-निल्यान्धकारेण-सर्वकालान्धकार संठाणसंठिया, णिच्चधयारतमसा वचायगहचंदस्रनखत जोहसपहा, मेयवसा पूयरुहिरसंसचिक्खिल्ललिताणुलेषणतला असुह बोभस्था परमदुन्भिगंधा काऊ अगणिवन्नाभा फक्खडफासा दुरहि. यासा' इस पाठ का संग्रह हुमा है। इसका अर्थ इस प्रकार से है-'अहे-खुरप्पलं ठाण खठिया' नीचे के भाग में थे नरकावास क्षुग जैसे-तीक्ष्ण आकार वाले हैं इसका तात्पर्य ऐसा है कि इन नरकावासों का जो भूमितल है वह मसूण-चिकना नहीं है किन्तु कंकरीला है अतः जब उस पर नारकी पैर रखते हैं तो उन्हें ऐसा लगता है कि जैसे क्षुरा की तीक्ष्ण धार से ही उनका पैर छिद गया है। नरकावासों में उद्योत का अभाव रहता है इस्ली ले उनमें सर्वदा गाढ अन्धकार बना रहता है नित्यान्धकार पद ले सूत्रकार ने यह सूचित किया है कि जैसा सठिया, णिच्च धयारतमसा वगयगह-चद-सूर-नक्खातजोइसपहा, मेयवसा पूयरुहिर मसचिक्खिल्ललित्ताणु लेवणतला, असुबीभस्था परमदुभिगधा काउ अगणिवण्णाभा कक्खडफाखा दुरहियाखा' मा पाइने 6 यये छ. આને અર્થ આ પ્રમાણે છે. । 'अहे खुरप्पस'ठाणसठिया' नीयना मागमा ! नवासी क्षुश-छ। (અસ્તરા) ના જેવા તીણ આકારવાળા છે. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે આ નરકાવાસોનો જે ભૂમિ ભાગ છે, તે મસૃણ–ચિકણે નથી પરંતુ કાંકરીયાલ છે. તેથી નારકીયો જ્યારે તેના પર પગ મૂકે છે. ત્યારે તેઓને એવું સમજાય છે કે એરંતરાની તીણી ધારથી તેઓના પગ કપાઈ ગયા ન હોય તેમ લાગે છે.
- નરકાવાસમાં પ્રકાશનો અભાવ રહેલ છે તેથી જ તેમાં હરહંમેશાં ગાઢ અંધારૂજ રહ્યા કરે છે. નિત્યાન્વકાર, એ પદથી સૂત્રકારે એ સૂચવ્યું છે કે
