________________
प्रमेयोतिका टीका प्र. ३.९ जीवोत्पत्तिविषयनिरूपणम्
१०९
namrataratasता। अक्षयत्वादेव च 'अव्यया' अव्यश व्ययो विनाशस्तद्रहिता मानुषोत्तराद्वहिः समुद्रवत् । अव्ययत्वादेव ' अवद्विया' अवस्थिता स्व प्रमाणावस्थिता सूर्यमण्डलादिवत् । एवं सदाऽयस्थानेन चिन्त्यमाना 'विच्च । ' नित्या अमच्यातानुत्पन्न स्थिरेकरूपा जीवस्थ रूपवत् अथवा धुवादयः शब्दा इन्द्रशक्रादिवत् पर्यायशब्दाः नानादेराज विनेयानुग्रहार्थमुपन्यस्ता इति न पौनरुक्त्यमिति । सिन्धु नदियों के प्रवाह में प्रवृत्ति वाले है फिर भी अक्षय है क्योंकि उनमें से अन्यतर पुलों के विघटन होने पर भी अन्यतर पुगलों द्वारा उनका उपचत्र होता रहता है इसी प्रकार रत्नप्रभा पृथिवी में से अनेक पुलों का विघटन होता रहता है और अनेक पुलों द्वारा उसका उपचक होना रहता है । अक्षय होने से ही यह 'अश्या' मानु षोत्तर से बाहर में समुद्रों की तरह अव्यय है अर्थात् विनाश से रहिन है । और अव्यय होने से ही यह 'अवद्वेषा' अवस्थित है - सूर्य मण्डलादि की तरह यह अपने प्रमाण में सदा स्थित है और अपने प्रमाण में सदा स्थित होने से ही यह 'पिच्चा' जीव स्वरूप की तरह अप्रच्युत, अनुपन हिथर एक रूप है अथवा ध्रुवादिक ये सब शब्द - इन्द्र, शक, पुरन्दर आदि शब्दों की तरह पर्याय शब्द है । इनका जो यहाँ उपन्यास किया गया है तो वह अनेक देशों के भित्र २, देशों केविनेयों को समझाने के निमित्त से किया गया है अतः इनके कथन में पुनरुक्ति दोष नहीं आता है ।
વળા છે, તે પશુ અક્ષય છે. કેમકે તેમાંથી અન્યતર પુગલે ના વિઘટન થવા છતા પણ અન્યતર પુદ્ગલે દ્વારા તેના ઉપચય થતા રહે છે. એજ પ્રમાણે રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાંથી અન્યતર પુદ્ગલાનું વિઘટન થતું રહે છે અને અનેક પુદ્ગલેા દ્વારા તેને ઉપચય થતા રહે છે. अचय होवाथी या 'अन्वया' भानुषोत्तरथी महारना समुद्रोनी प्रेम अव्यय છે. અર્થાત્ વિનાશ રહિત છે. અને અવ્યય હાવાથી ०४ मा 'अवढिया' અવસ્થિત છે. સૂર્ય મંડલ વિગેરેની જેમ તે પેાતાના પ્રમાણમાં સદા સ્થિત રહેવાથી જ આ નિરવા' જીવ સ્વરૂપની જેમ ઋપ્રચ્યુત, અનુત્પન્ન સ્થિર એક રૂપ છે. અથવા વાદિક શ્રા બધા શબ્દો ઇન્દ્ર, શક્ર, પુર ંદર વિગેરે શબ્દોની માફક પર્યાય શબ્દ છે. તેને એ આ ઉપાસ-કથન કરવામાં આળ્યેા છે તે આ અનેક દેશેાના અર્થાત્ જુદા જુદા દેશેાના વિનયેા નામ શિષ્યને સમજાવવા માટે જ કરવામાં માન્યેા છે. તેથી તેના કથનમાં પુનરૂક્તિદોષ
