Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका
प्र. १ द्विप्रत्यवतारप्रतिपत्तिनिरूपणम् ५७
सर्वासामेव पर्याप्तीनां पर्याप्ति-समाप्तिकालोऽन्तर्मुहर्त्तप्रमाणक एव भवतीति । पर्याप्तयो विद्यन्ते येषां ते पर्याप्ताः पर्याप्ता एव पर्याप्तकाः । ये पुनः स्वयोग्यपर्याप्तिपरिसमाप्तिविकलास्ते अपर्याप्ताः, अपर्याप्ताः एव अपर्याप्तकाः । ते अपर्याप्तका द्विधा भवन्ति लव्व्या करणैश्च तत्र ये अपर्याप्त एव म्रियन्ते ते लब्ध्या अपर्याप्तकाः ये पुनः करणानि शरीरेन्द्रियादीनि न तावन्निवर्त्तयन्ति तत्काले, किन्तु कालान्तरे अवश्यमेव निर्वर्त्तयिष्यन्ति ते करणपर्याप्ताः । सम्प्रति शेषवक्तव्यतासंग्रहार्यं गाथाद्वयं भवति
'सरीरो' गाइण संघयण संठा कसायें तह य हुंति सच्चाओ सिंदियँ समुग्धा सन्नी" वेऐय पज्जत्ती" ॥१॥ दिदंसनाणे" जोर्गुवओगे" तहा किमाहारे" । उववाये ठिई समुग्धाएँ चवगइरागई चैव ॥२॥
1
समस्त ही पर्याप्तियों का पर्याप्ति -समाप्तिकाल एक अन्तर्मुहूर्त का ही होता है । जिनके पर्याप्तियां होती हैं वे पर्याप्त है । पर्याप्त ही पर्याप्त है । जिनके अपने २ योग्य पर्याप्तियों की पूर्णता नहीं होती है वे अपर्याप्त है । अपर्याप्त ही अपर्याप्तक हैं । ये अपर्याप्तक दो प्रकार के होते हैं - एक लच्चिसे अपर्याप्तक और दूसरे करण से अपर्याप्तक । जो अपर्याप्तक अवस्था में ही मरजाते है वे लब्धि से अपर्याप्तक हैं । तथा जिनकी अभी तो कोई भी शरीर इन्द्रिय आदि पर्याप्तियां पूर्ण नहीं हुई हैं किन्तु भविष्य में नियम से वे पूर्ण हो जायेंगी ऐसा जीव करण से अपर्याप्त है ।
अब शेष वक्तव्यता को संग्रह करनेवाली ये दो गाथाएं है
८
" सरीरोगाहण संघयण संठाणकसाय तह य हुंति सन्नाओ । लेसिंदियसमुग्वा सन्नी वेए य पज्जती ॥१॥
સઘણી પર્યાપ્તિએને પર્યાપ્તિસમાપ્તિકાળ એક આન્તમુહૂત ના જ હાય છે જે વેામાં પર્યાપ્તએ હાય છે, તેમને પર્યાપ્ત કહે છે. પર્યાપ્તને જ પર્યાપ્તક કહે છે. જે જીવામાં પેાત પેાતાને ચાગ્ય પર્યાપ્તિએની પૂણ્ તા હાતી નથી, તે જીવા અપર્યાપ્ત ગણાય છે. અપર્યાપ્તને જ અપર્યાપ્તક કહે છે. તે અપર્યાપ્તક જીવા બે પ્રકારના હાય છે—(૧) લબ્ધિની અપેક્ષાએ અપર્યાપ્તક અને (૨) કરણની અપેક્ષાએ અપર્યાપ્તક, જે જીવા અપર્યોપ્તક અવસ્થામાં જ મરી જાય છે, તેમને લબ્ધિની અપેક્ષાએ અપર્યાપ્તક કહે છે, જે જીવાની શરીર ઇન્દ્રિય આદિ કોઈ પણ પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થઈ ચુકેલી નથી, પણ ભવિષ્યમાં તે પર્યાપ્તિએ અવશ્ય પૂર્ણ થયાની છે, એવા જીવને કરણની અપેક્ષાએ અપર્યાપ્તક કહે છે, માકોની વકતવ્યતાના સગ્રહ કરનારી એ ગાથાઓ નીચે પ્રમાણે છે— सरीरोगाहण संघयण संठाणकसाय तह य हुंति सन्नाओ । लेसिंदियसमुग्धाप सन्नी वेप य पज्जती ॥१॥
| SR No. | 010388 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 693 |
| Language | Hindi, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 44 MB |