Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र०२
नपुंसकस्वरूपनिरूपणम् ५४१
सप्त सागरोपमाणि उत्कर्षतो दग ४, धूमप्रभायां जघन्यतो दगसागरोपमाणि, उत्कर्पत. सप्तदश ५, तमः प्रभापृथिव्यां जघन्यतः सप्तदगसागरोपमाणि उत्कर्षतो द्वाविंशतिः ६, अधः सप्तमपृथिवीनैरयिकनपुंसकानां स्थितिर्जघन्यतो द्वाविंशतिः सागरोपमाणि, उत्कर्पतस्त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि इति ॥ स्थितिं दर्शयति- 'तिरिक्खजोणिय णपुंसएणं भंते' तिर्यगयोनिकनपुंसकः खलु भदन्त ! 'तिरिक्खजोणिय पुंसगत्ति कालओ केवच्चिरं होई' तिर्यग् योनिकनपुंसक इति कालतः कियच्चिरं भवति इति प्रश्न, भगवानाह – 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ' ' जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं' जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् 'उक्कोसेणं वणस्सई कालो ३, पंकप्रभा पृथिवी में जघन्यसे सात सागरोपम की उत्कृष्ट से दस सागरोपम की ४, धूमप्रभा पृथिवी में जघन्य से दस सागरोपम की उत्कृष्ट से सत्रह सागरोपमकी, तमः प्रभा पृथिवी में जघन्य से सत्रह सागरोपम को और उत्कृष्ट से बाईस सागरोपमक ६, और अधः सप्तमो तमतमा पृथिवी के नैरयिको की स्थिति जघन्य से बाईस सागरोपम की उत्कृष्ट से तैतीस सागरोपम की है । इस प्रकार सब पृथिवियों की स्थिति यहां कहनी चाहिये ।
अब सूत्रकार सामान्यत. तिर्यग्योनिक की कायस्थिति का कालमान प्रकट करते हैइसमें गौतमने 'तिरिक्खजोणिय णपुंसए णं भंते! तिरिय जोणिय पुंसगत्ति कालओ केवचिरं होई" इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा प्रश्न किया है - है भदन्त । तिर्यग्योनिक नपुंसक यह तिर्यग्योनिक नपुंसक है - इस रूप से कितने कालतक होता रहता है ' अर्थात् ।तर्यग्योनिक नपुंसक की कायस्थिति का कालमान कितना है ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते है – 'गोयमा ! जहन्नेणं अंती सुहुतं उक्कोसेणं वणस्सइकालो" हे गौतम ! तिर्यग्योनिक नपुसक यदि तिर्यग्योनिक नपुंसक रूप से बराबर होता रहता है तो वह कम से कम एक समय तक होता है और उत्कृष्ट से वनस्पतिकाल प्रमाण अनन्तकाल પમની છે ૪ ધૂમ પ્રભા પૃથ્વીમાં જઘન્યથી દસસાગરોપમની અને ઉત્કૃષ્ટથી સત્તરસાગ પમની છે. ૫ તમ પ્રભા પૃથ્વીમાં જઘન્યથી સત્તર સાગરાપમની અને ઉત્કૃષ્ટથી ૨૨ ખાવીસ સાગરોપમની છે. ૬ અને અધઃ સપ્તમી તમતમા પૃથ્વીના નૈરયિકોની જઘન્યસ્થિતિ ૨૨ ખાવીસ સાગરાપમની અને ઉત્કૃષ્ટયા ૩૩ તેત્રીસ સાગરોપમની સ્થિતિ છે. આ પ્રમાણે સઘળી પૃથ્વીઆની સ્થિતિ અહિયાં કહેવી જોઈ એ
હવે સૂત્રકાર સામાન્યપણાથી તિય ચૈાનિકની કાયસ્થિતિને કાલ માન વતાવે છે. ગૌતમ स्वाभोभे तिरिक्ख जोणिय नपुंसपणं भंते! तिरिय जोणिय णपुसमान्ति कालओ केवच्चिर હો” આ સૂત્રદ્વારા પ્રભુને એવા પ્રશ્ન પૂછ્યા છે કે--હે ભગવન તિર્યંન્યેાનિક નપુસક આ તિય ગ્યેાનિક નપુ ંસકની કાય સ્થિતિના કાળમાન કેટલેા છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમા પ્રભુ કહે છે ठे-“गोयमा ! जहणणेणं अंतोमुद्दत्तं उक्कोसेणं घणस्सह कालो" हे गौतम! तिर्यग्योनि નપુસંક જો તિવ્યેનિક નપુ ંસકપણાથી થતા રહે તે તે એછામા એછા એક સમય સુધી થાય છે, અને ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિકાળ પ્રમાણુ એટલે કે અનતકાળ સુધી થતા રહે છે. આ
-
| SR No. | 010388 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 693 |
| Language | Hindi, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 44 MB |