Page Text
________________
प्रमेयधोतिका टीका प्रति० १
पृथिवीकायिकानामवगाहनादिनि० १३३ __ कथमत्र तेजोलेश्या भवतीति चेत् इत्थम्-व्यन्तरादय ईशानपर्यन्तदेवा भवनविमानादौ अतिमुर्छया स्वकीयरत्नकुण्डलादौ अपि समुत्पद्यन्ते ते च देवास्तेजोलेश्यावन्तो भवन्ति यादृशलेश्यायां जीवो म्रियते तादृशलेश्यावत्यग्रेऽपि उत्पद्यते 'जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जइ' इति वचनात् , रत्नकुण्डलादयश्च पृथिवीरूपाः, ततः कियत्कालपर्यन्तम् अपर्याप्तावस्थायां तेजोलेश्यावन्तोऽपि भवाप्यन्ते इति बादरपृथिवीकायिकानां चतस्रो लेश्या भवन्तीति कथितमिति ॥
'अवसेसं जहा सुहुमपुढवीकाइयाणं' अवशेष लेश्यातिरिक्ताष्टमेन्द्रियद्वारादारभ्य सप्तदशोपयोगद्वारपर्यन्तं द्वारजातं यथासूमपृथिवीकायिकानां कथितं तथैव सर्वमत्रापि ज्ञातव्यम् ।
(१८) अष्टादशमाहारद्वारमाह-'आहारो जाव नियमा छदिसिं' आहारो यावत् नियमात् पदिशि वादरपृथिवीकायिकानां लोकमध्ये एवोपपातसंभवेन आहारो नियमतः कापोतलेश्या और तेजोलेश्या होती है । यहां तेजोलेश्या कैसे होती है ? ऐसी आशंका नहीं करनी चाहिये क्योंकि व्यन्तरादिक देव तथा ईशान देवलोक तक के देव भवन विमान आदि में अतिमूर्छा के वश से च्यवकर अपने ही रत्नकुण्डल आदिको में भी उत्पन्न हो जाते हैंजैसी लेश्या में जीव मरता है वैसी लेश्या वाले में वह आगे भी उत्पन्न होता है-"जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जइ" ऐसा सिद्धान्त का कथन है । रत्नकुण्डल आदि पृथिवीरूप है । इससे कुछकाल तक तेजोलेश्या वाले भी अपर्याप्तावस्था में पाये जाते है । इस प्रकार बादरपृथिवीकायिकों के चार लेस्याएँ होती है ऐसा कहा गया है ।
_ "अवसेसं जहा सुहुमपुढवीकाइयाणं" इस लेश्याकथन से अतिरिक्त और सबइन्द्रिय समुद्घात से लेकर उपयोग पर्यन्त सत्रह द्वारो का कथन सूक्ष्मपृथिवीकायिको के जैसा है वैसा जानना चाहिए। अठारहवां आहार द्वार है-जैसे-"आहारो जाव नियमा छद्दिसि" કૃણું, વેશ્યા ૧, નીલ લેફ્સા ૨, કાપિત લેશ્યા ૩, અને તે વેશ્યા ૪. આ ચાર વેશ્યાઓ હોય છે તે અહિયા તે વેશ્યા કેવી રીતે થાય છે ? આ રીતની શકા કરવી નહીં. કેમકે વ્યન્તર વિગેરે દેવે તથા ઈશાનદેવ લોક સુધીના દેવ, ભવન, વિમાન વિગેરેમાં-અતિમૂરછ વશાત ચ્યવીને પિતાનાજ રત્નકુંડલ વિગેરેમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે જેવી લેણ્યામાં ७ भरे छे, मेवी वेश्या वाणाम तत्पन्न थाय छे. "जल्लेस्से मरइ तल्लेस्से उववज्जा' આ પ્રમાણે સિદ્ધાંતકારનું કથન છે. રત્નકુંડલ વિગેરે પૃથ્વીરૂપ છે તેથી કંઈક કાલ સુધી અપયણાવસ્થામાં તેલેશ્યાવાળા પણ હોય છે. આ રીતે બાદર પૃથ્વીકાયિકેને ચારલેશ્યાઓ डाय छ, तेभ उवाभां भाव्युछे.
"अवसेस जहा सुहमपुढवीकाइयाणं" मा वेश्या समधी ४थन सिवायनु माडीनु ઈન્દ્રિય સમુદઘાતથી લઈને ઉપગના સ્થન સુધીના સત્તર ૧૭ કારેનુ કથન સૂફમપૃથ્વી यिनी म छे तम समर मदार माहारा छे. २म-"आहारी जाव नियमा
| SR No. | 010388 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 693 |
| Language | Hindi, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 44 MB |