Page Text
________________
प्र. १ आहारद्वारानरूपणम् १११ आहारेंति' ऊर्ध्वमपि आहरन्ति उर्ध्वप्रदेशावगाढान्यपि आहरन्तीत्यर्थः, अधोऽपि आहरन्ति अधः प्रदेशावगाढान्यपि आहरन्तीत्यर्थः, तिर्यगपि आहरन्ति तिर्यक् प्रदेशावगाढान्यपि आहरन्तीति भावः ॥ 'ताई मंते । किं आई आहारेंति मज्झे आहारेंति पज्जवसाणे आहारेंति' यानि भदन्त ! ऊर्ध्वमपि आहरन्ति अधोऽपि आहरन्ति । तिर्यगपि आहरन्ति तानि खलु भदन्त ! आदौ आहरन्ति मध्ये आहरन्ति पर्यवसाने आहरन्ति, अयमर्थः सूक्ष्मपृथिवी कायिका जीवा अनन्तप्रादेशिकानि द्रव्याणि अन्तर्मुहूर्त्तकालं यावदुपभोगोपचितानि गृह्णान्ति तत्र किमुपभोगोपचितकालस्यान्तर्मुहूर्तप्रमाणस्य आदौ - प्रथमसमये आहरन्ति अथवा - मध्यमे - मध्यमसमये आहरन्ति - यद्वा पर्यवसाने - पर्यवसानसमये आहरन्तौति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'आदिपि'
।
-
वे अणुरूप में या बादर रूप में रहे हुए आहार योग्य द्रव्य ऊर्ध्वप्रदेश स्थित भी होते है। अधः प्रदेश स्थित भी होते हैं और तिर्यक् प्रदेश स्थित भी होते है । अतः ऐसे ही उन द्रव्यों का वे आहार करते हैं " ताई भंते ! किं आई आहारेंति मज्झे आहारेंति पज्ज - वसाणे आहारेंति" हे भदन्त ! जिन उर्ध्व प्रदेशावगाढ अधःप्रदेशावगाढ और तिर्यक् प्रदेशावगाढ द्रव्यों का वे सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव आहार करते है सो क्या वे उनका आदि में आहार करते है ? या मध्य में आहार करते है ? या अन्त में आहार करते हैं ? तात्पर्य इस कथन का ऐसा है कि - सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव अनन्त प्रदेशों वाले द्रव्यों को एक अन्तर्मुहूर्त काल तक ग्रहण करते है । सो यह उपभोगोपचित द्रव्यों को ग्रहण करने का काल एक अन्तर्मुहूर्त प्रमाण का होता हैं - अतः उन द्रव्यो को वे उस काल के आदि में - प्रथम समय में आहत करते है अथवा मध्य में भहृत करते है या अन्त समय आहारैति, आहे व आहारैति, तिरियंपि आहारेंति" हे गौतम! ते आयुश्य अथवा બાદર રૂપે રહેલુ આહાર ચૈાગ્ય દ્રવ્ય ઊર્ધ્વ પ્રદેશમાં પણ રહેલું હોય છે. અધઃ પ્રદેશમાં પણ રહેતુ હોય છે અને તિયક્ પ્રદેશમાં પણ રહેલુ હાય છે તેથી એવાં જ તે દ્રવ્યેને તેઓ આહાર કરે છે.
गौतम श्वाभीनो प्रश्न "ताई भंते ! किं आइ आहारेंति, मज्ज्ञे आहारेंति, पज्जवसाणे आहारैति ।" हे भगवन् ! हे अर्ध्व अहेशावगाढ, अधः प्रदेशावगाढ भने तिर्य પ્રદેશાવગાઢ દ્રવ્યેના તે સુક્ષ્મપૃથ્વીકાયિકા આહાર કરે છે, તે આહાર શુ તેએ આદિમાં (પ્રારભે) કરે છે, કે મધ્યમાં આહાર કરે છે, કે અન્તે આહાર કરે છે ? આ પ્રશ્નનું તાપ નીચે પ્રમાણે છે—સુક્ષ્મપૃથ્વીકાયિક જીવા અનત પ્રદેશાવાળાં દ્રવ્યાને એક અન્તમુહૂત°કાળ સુધી ગ્રહણ કરે છે. એટલે કે તે આહાર ચેાગ્ય દ્રવ્યને ગ્રહણ કરવાના કાળ એક અન્તર્મુહૂત પ્રમાણ હોય છે. તે અહી એવા પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યા છે કે તેઓ તે દ્રવ્યેાને આ અન્તમુહૂત-પ્રમાણ કાળની આદિમાં–પ્રથમ સમયમાં-ગ્રહણ કરે છે ? કે મધ્ય સમયમાં ગ્રહણ કરે છે ? કે અન્ત સમયમાં ગ્રહણ કરે છે ?
| SR No. | 010388 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 693 |
| Language | Hindi, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 44 MB |