________________
'निराकृतिः सक्रिय एष जीवः। देहस्य मध्ये स्थित एव सर्वमङ्गं परिव्याप्य करोति कृत्यम् ॥ २१ ॥ द्रव्याणि रूपीणिं गुरुणि तद्वत् सूक्ष्माणि वा लाति पुरान्तरामुमान् । कर्माणि तत् सूक्ष्मतमानि नो कथं गृहात्ययं तैजसकामणाङ्गतः ॥ २२ ॥ जीवः पुनारूपकरादिवर्जित ईदृग्वपूरुपि कथं प्रवर्तयेत् । आहारपानादिक इन्द्रियार्थके शुभाशुभारम्मककर्मणीह ॥ २३ ॥ चेदिन्द्रियैः पाणिमुखरथाङ्गैः समाः क्रियाः स्युभविनं विनैव । तदा समस्ताः कुणपैरजन्तुकैः क्रियाः क्रियन्ते न कथं करेन्द्रियैः ।। २४ ।। सिद्धं तथैतद्यदर्शस्तशस्तं
सक्रिय इत्यचिन्त्यशक्तिरयं जीवः । ६६ किं किंकत्यं करोतीत्याह । गुरूणि द्रव्याणि आहारपानादीनि । ६८ सूक्ष्माणि रागदेषादीनि । ६९ देहमध्यजीवः । ७० हस्तादिकैः। ७१ अवयवः । ७२ भवोऽस्यास्तीति भवी जीवस्तं । ७३ मृतकैः । ७४ अलस्तं फलायमत्सरनिन्दाद्रोहशोकमाहादिकं कर्म तथा मल्लोजाना