________________
७१
सण्डिकरणश्राद्धप्रयोगः। तत: प्रेतमण्डलं गत्वा अपसव्येन तूष्णी हस्ताघ संस्थाप्यैकशिखं पवित्रं प्रेतविप्रपाणौ दत्त्वा अद्येहामुकगोत्रामुकप्रेत (गोत्रे प्रेते) सपिण्डीकरणश्राद्धे एष हस्ताघस्तवोपतिष्ठतामित्युच्चार्य चतुर्थाशं जलं विप्रपाणौ दत्त्वा सव्येनाचम्य पञ्चगव्येनाभिषिक्तः प्रेतार्घपात्रं गृहीत्वा पितृमण्डलं गच्छेत् । तत्र कृतापसव्यः पातितवामजानुदक्षिणाभिमुखस्तिलमोटकयुतं जलं गृहीत्वा अद्येहामुकगोत्रस्यामुकप्रेतस्य (गोत्रायाः प्रेतायाः) प्रेतत्वविमुक्तये पितृपदप्राप्त्यर्थं प्रेतपात्रोदकममुकगोत्राणां प्रेतपितृपितामहप्रपितामहानाममुकामुकशर्मणाम् (प्रेतापात्रोदकममुकगोत्राणां प्रेताश्वश्रूवृद्धश्वश्रूद्धतरश्वश्रूणाममुकामुकदेवीनाम् ) अर्घपात्रोदकैः सह संयोजयिष्ये इति पृष्ट्वा संयोजयेत्यनुज्ञात: प्रेतार्घपात्रस्थं जलं पित्रादिपात्रेषु वक्ष्यमाणप्रकारेण आसिञ्चेत् । तद्यथा प्रेतार्घपात्रं हस्ते गृहीत्वा
( संसृजतु त्वा पृथिवी वायुरग्निः प्रजापतिः । संसृजध्वं पूर्वेभिः पितृभिः सह ॥ समानी व आकूतिः समाना हृदयानि वः। समानमस्तु वो मनो यथा नः सुसहासति ॥ सङ्गच्छध्वं संवदध्वं सं वो मनांसि जानताम् ।
देवा भागं यथा पूर्व सञ्जानाना उपासते) (१)ये समानाः समनसः पितरो यमराज्ये । तेषां लोकः स्वधा असावित्यस्य देवतानामादेशपरिचायकत्वात्तत्तद्देवतापदं सम्बुद्यन्तमुल्लिख्य हस्ते अर्घ. प्रतिपादनं कातीयैः कर्तव्यम् । न तु नमःपदं स्वाहापदं वा अर्घ्यदाने प्रयोक्तव्यम् । सूत्रानुपदेशात् ।
(१) "चतुर्थ पिण्डमुत्सृज्य त्रैधं कृत्वा पिण्डेषु निदध्यात् “संसृजतु त्वा पृथिवी वायुरनिः प्रजापतिः। संसृजध्वं पूर्वेभिः पितृभिः सह ॥ समानी वः, सेवो मनासीति (पृ०२७७) इति काठकगृह्ये 'संसृजतु त्वा' इत्यादि 'पितृभिः सहेत्यन्तं सम्पूर्ण प्रथमं मन्त्रं निर्दिश्य "समानी व” इति “संवो मनांसि" इति च द्वौ मन्त्री प्रतीकमात्रेण निर्दिष्टौ । तत्र
समानी व आकृतिः समाना हृदयानि वः। ..
समानमस्तु वो मनो यथा नः सुसहासति ॥ इति ऋ० सेंहितायां (८1८४९) स्पष्टमेव निर्दिष्ट उपलभ्यते । “संवो मनासि" इति तु तत्रैव
