________________
५०
अन्त्यकर्मदोपके पवित्राभ्यां मुखमार्जनमग्नौ पवित्रप्रतिपत्ति, प्रणीताविमोकं ब्रह्मणे पूर्णपात्रदानं च कुर्यात् । होतृब्रह्मभ्यां सुवर्ण वस्त्रयुगं च दक्षिणां दद्यात् । ततो "नमस्ते रुद्रमन्यव” इत्यारभ्य “जम्भे दध्मः' इत्यन्तं (१) रुद्राध्यायं जपित्वा चतसृभिर्वत्सतरीभिः द्वाभ्यामेकया वा सहितं वृषभमादायाग्नेरुत्तरतो निधाय "मानस्तोक" इति वृषस्य दक्षिणपार्श्वे रक्तचन्दनेन त्रिशूलं विलिख्य, वामपार्श्वे
वृषा ह्यसि भानुना घुमन्तं त्वा हवामहे । . . .. पवमानः स्वदेशः ॥
इदि मन्त्रेण (ऋ०सं०७ २।१) चक्रं लिखित्वा लोहकारेण तप्तशूलचक्राङ्कलोहेनाङ्कं कारयेत्(२)। ततो "हिरण्यवर्णा" इति चतसृभिः शन्नोदेवीरिति च वत्सतरी: वृषं च स्नापयेत् ।
हिरण्यवर्णाः शुचयः पावका यासु जातः कश्यपो यास्विन्द्रः। अग्निं या गर्भ दधिरे विरूपास्ता न आपः श स्योना भवन्तु ॥१॥ यासां राजा वरुणो याति मध्ये सत्यानृते अवपश्यञ्जनानाम् ॥ मधुश्चुतः शुचयो याः पावकास्ता न आपः श स्योना भवन्तु ॥२॥ यासां देवा दिवि कृण्वन्ति भक्ष्यं या अन्तरिक्षे बहुधा भवन्ति । याः पृथिवीं पयसोन्दन्ति शुक्रास्ता न आपः श
(१) अत्र “रुद्रान् जपित्वा" इत्येतावन्मात्रस्यैव गृह्ये उपदेशात् तावन्मात्रमेव हरिहरेणोक्तम् । गदाधरेण तु नवकण्डिकाभाष्ये अस्मिन्नेवावसरे "अश्वत्थपत्रयुक्तकलशे रुद्रमावाह्य गन्धादिभिः सम्पूज्य हस्तेन कलशं स्पृशन् रुद्राध्याय जपेत्" इति विशेष उक्तः। . स्नापयेच्च वृषं वसी रुद्रकुम्भोदकेन च।
गन्धमाल्यैश्च सम्पूज्य कारयेच्च प्रदक्षिणाः ॥ (कुर्यात्) इति गारुडोक्तेः । (२) शुद्धितत्त्वे छन्दोगपरिशिष्टे ( ३७८ )
ततोऽरुणेन गन्धेन मानस्तोकइतीरयन् । -
वृषस्य दक्षिणे पार्वे त्रिशूलाई समुल्लिखेत् ॥ . 'वृषाह्यसीति सव्येऽस्य चक्राङ्कमपि दर्शयेत् । .. तप्तेन पश्चादयसा स्पष्टौ तावेव कारयेत् ॥इति । ... अङ्कनं तु स्फिचोः कार्यम् । स्फिचोरनमिति बचपद्धती लेखनात् ।
(छन्दोगपरिशिष्टवाक्ये पचानागार्थकस्य पश्चात्पदस्य प्रयोगाच्च ) इति ।
. . .
. .
.
निया
