________________
३४६]
[तत्यवोधिनीविकृतिविभूषितम अनर्थान्तरभूत इति पक्षः कक्षीक्रियते ? तथाप्येकस्माद् धर्मिस्वरूपादव्यतिरिक्तत्वात् तिरोभाव-ऽऽविविधतीधर्मयोरप्यकत्वं धर्मिस्वरूपपदिति केन रूपेण धर्मी परिणत: स्यात् ? धर्माभ्यां च धर्मिणोनित्यत्वात् तस निवृत्ति प्रादुर्भावों स्यातामिति नैकस्य कस्यचित् परिणामित्व सिद्धयेत् , उभयजनकस्वभावत्वं च कथञ्चित् प्रागभावप्रध्वंसात्मकवस्तुसत्ताभ्युपग- स्याद्वादिमत एव शोभत इति न परिणामवादपि साङ्खयानां कार्य-कारणव्यवहारः सङ्गच्छते। . ., .. यचासत्कार्यवादे "असदकरणाद्" इत्यादिदूषणमम्यधाथि, तत् सत्कार्यवादेऽपि तुल्यं, तथाहि-सत्कार्यवादिनामपि शक्यमिदमित्थमभिधातुम्
"न सदकरणादुपादानग्रहणात् सर्वसम्भवाभावात् । शक्तस्य शक्यकरणात् , कारणभावाच्च सत्कार्थम्" ॥१॥ इति
अत्र च 'न सत्कार्यम्' इति व्यवहितेन सम्बन्धी विधात०५:, तत्र 'सदकरणाद्' इत्याधो हेतुः, यदि हि - दुग्धादिषु दध्यादीनि धमिस्तस्पादिति । पूर्वधर्मतिरोभावोत्तरधर्माविर्भावोमयजनकस्वभाव वमेव धर्मिणः परिणाम इति तु स्याद्वादमत एव घटते, न तु सालयमत इत्याह-उभयजनकत्वमावत्वं चेति। असत्कार्यवादे सायोक्तदुषणमपि स्वपक्षसन्निवेशिदूपणसहशत्वान्नोद्भावनाहमित्याहपच्चति । तत् दूपणम् । अत्र 'असदकरणाद्' इत्यस्य स्थाने 'सद ५.रणाद'त्येकस्य विलक्षणत्वेऽप्यन्यस्य समानत्वात् तुल्यत्वमव.. सेयम् । अत्र च “न सद्करणाद्” इति पद्येच 'न सदकरणाद्' इत्यादापात्तस्य नमोऽन्ते स्थितेन 'सत् कार्यम् ' इत्यनेन संपन्धे सति 'न सत्कार्यम्' इति प्रतिक्षारवरूपनिष्पत्तिर्भवतीति तथैव पर्शयति- न सकार्यमितीति । तत्र न साकार्यमिति प्रतिक्षायाम् । आय:
