________________
३१
दशवैकालिके षष्ठमध्ययनम् । कृतः। अथ तस्यैवार्थतो गुरुतामाह । जो राजादयः जिनमतादन्यत्र कपिलादिमत दृशं यत् पूर्वमुक्तं आचारगोचरं वस्तु यलोके प्राणिलोके परमदुश्चरमत्यन्तदुष्करं वस्तु। विपुलस्थाननाजिनः। कोऽर्थः। विपुलस्थानं विपुलमोदहेत्वात् संयमस्थानं तमजते सेवत इत्येवंशीलः विपुलस्थाननाजी तस्य विपुलस्थाननाजिनः साधोः न नूतं न नविष्यति ॥५॥
(टीका.) धर्मार्थकामानित्युक्तम् । तदेतत्सूत्रस्पर्श नियुक्त्या निरूपयति । तत्र धर्मनिदेपो यथा प्रथमाध्ययने । नवरं. लोकोत्तरमाह ॥ धम्मो वावीसविहो, अगारधम्मोणगारधम्मो अ॥ पढमो अ वारसविहो, दसहा पुण वीयर्ड हो। ॥१२॥व्याख्या धर्मोहाविंशतिविधः सामान्येन छाविंशतिप्रकारः। अगारधर्मो गृहस्थधर्मः। अनगारधमश्च साधुधर्मः। प्रथमश्चागारधर्मो द्वादश विधः। दशधा पुनर्हितीयोऽनगारधर्मो नवतीति गाथासमासार्थः॥१॥व्यासार्थं चाह॥ पंचय अणुवयाई गुणवयाच होंति तिन्नेव॥ सिरकावयाई चनरो, गिहिधम्मो बारसविहो अ ॥ १३ ॥ व्याख्या ॥ पंचाणुव्रतानि स्थूलप्राणातिपातविरत्यादीनि गुणव्रतानि च नवन्ति त्रीण्येव दिग्नतादीनि । शिदापदानि चत्वारि सामायिकादीनि । गृहिधर्मो छादश विधस्तु एप एवाणुव्रतादिः। अणुव्रता दिखरूपं चावश्यके चर्चितत्वानोक्तमिति गाथार्थः ॥ १३ ॥ साधुधर्ममाह । खंती अ मद्दवाव, मुत्ती तवसंजमे अ बोधवे॥सच्चं सोचं आकिं-चणं च बंनं च जश्धम्मो॥१४॥व्याख्या॥दान्तिश्च मार्दवम् आर्जवं मुक्तिः तपःसंयमौ च वोडव्यौ सत्यं शौचमाकिंचन्यं ब्रह्मचर्यं च यतिधर्म इति गाथाकरार्थः । नावार्थः पुनर्यथा प्रथमाध्ययने॥१॥धम्मो एसुवश्को, अस्स चउबिहो उ निकेवो।हेण विहो, चउसहिविहो विनागेणं ॥१५॥व्याख्या॥ धर्म एष उपदिष्टो व्याख्यातः अधुनात्वर्थावसरस्तवेदमाह । अर्थस्य चतुर्विधस्तु निदेपो नामादिनेदात् । तत्रौघेन सामान्यतः पड्विधोऽर्थ थागमनोयागमव्यतिरिक्तो व्यार्थः । चतुःषष्टिविधो विनागेन विशेपेणेति
गाथासमुदायार्थः ॥ १५॥ अवयवार्थं त्वाह ॥ धन्नाणि रयणयावर, उपयचनप्पय तहेव .. कुविरं च ॥ हेण उबिहठो, एसो धीरेहिं पन्नत्तो॥१६॥व्याख्या॥धान्यानि यवादी नि, रनं सुवर्णं, स्थावरं नूमिगृहादि, स्पिदं गन्न्यादि, चतुप्पदं गवादि, तथैव कुप्यं च ताम्रकलशाद्यनेकविधम् । उधेन पविधोऽर्थ एपोऽनन्तरोदितः धीरैस्तीर्थकरगणधरैः प्रजातः (प्ररूपित इतिगाथार्थः ॥१६॥ एनमेव विजागतोऽनिधित्सुराह ॥ चवीसा चवीसा, तिगडुगदसहा यणेगविह एव॥सवेसिं पिश्मसिं,विनागमदयं पवकामि॥१७॥व्याख्या ६ चतुर्विशति चतुर्विशतीति चतुर्विशतिविधो धान्यायों रत्नार्थश्च। त्रिदिशधेति।त्रिविधः