________________
१४ राय धनपतसिंघ बहारका जैनागमसंग्रह नाग तेतालीसमा.
शिद्यत्ति । " अनेन च कथानकेन न केवलं येन चेत्यस्यैव द्वारस्य जावार्थोऽनिहितः । किं तु यद्वा प्रतीत्यैतस्यापीति । तथाचाह निर्युक्तिकारः ॥ मागं पडुच्च सेद्यं - नवेण निघूहिया दस यणा ॥ वेयालियाई वविया तम्हा दसकालियं णामं ॥ १५ ॥ दारं ॥ ॥ २ ॥ मनकं प्रतीत्य मनकाख्यमपत्यमाश्रित्य शय्यंजवेनाचार्येण निर्व्यूढानि पूर्वगताशुद्धृत्य विरचितानि दशाध्ययनानि द्रुमपुष्पिकादीनि । वेया लियाइ ववियत्ति । विगतः, कालो विकालः विकलनं वा विकाल इति । विकालोऽसकलः खएमश्चेत्यनर्थान्तरम् । तस्मिनू विकालेऽपराह्ने स्थापितानि न्यस्तानि डुमपुष्पिकादीन्यध्ययनानि यतः । तस्माद्दशकालिकं नाम । व्युत्पत्तिः पूर्ववत् । दशवैका लिकं वा विकालेन निर्वृत्तम् । संकाशा दिपाठाचातुरर्थिकष्टक, तद्धितेष्वचामादेरित्यादिवृद्धेवैका लिकं दशाध्ययन निर्माणं च तद्वैकालिकं च दशवैकालिकमिति गाथार्थः । एवं येन वा यद्वा प्रतीत्येति व्याख्यातम् । इदानीं यतो निर्व्यूढानीत्येतया चिख्यासुराह ॥ श्रायप्पवायपुवा, निघूढा होइ धम्मपन्नत्ती ॥ कम्मप्पवायपुवा, पिंकस्स उ एसा तिविहा ॥ १६ ॥ सच्चप्पवायपुवा, निघूढा होइ वक्कसुद्धी उ ॥ श्रवसेसा निघूढा, नवमस्स उ तश्यवन्तू ॥ १७ ॥ बीर्ड वि एसोगुणि पिडगार्ड दुवाल संगाउं ॥ एवं किर छूिढं, मणगस्स अणुग्गह हाए ॥१८॥ व्याख्या ॥ इहात्मप्रवादपूर्वं यत्रात्मनः संसारिमुक्ताद्यनेकनेदन्निस्य प्रवदनमिति । तस्मानिर्व्यूढा जवति धर्मप्रज्ञप्तिः षड्जीव निका इत्यर्थः ॥ तथा कर्मप्रवादपूर्वात् । किम् । पिस्य तु एषणा त्रिविधा निर्व्यूढेति वर्तते । कर्मप्रवादपूर्व नाम यत्र ज्ञानावरणी - या दिकर्मणो निदानादिप्रवदनमिति । तस्मात् किम् । पिएकस्यैषणा त्रिविधा गवे - षणाग्रहणैषणायासैषणाभेद जिन्ना निर्व्यूढा सा पुनस्तत्रामुना संबन्धेन पतति । श्रधाकर्मोपजोक्ता ज्ञानावरणीयादिकर्मप्रकृती र्बध्नाति । उक्तं च । " आहाकम्मं लुंजमाणे सम कम्मप्पगडी बंधाई" इत्यादि । शुद्ध पिएकोपभोक्ता चाशुजान्न बनातीत्यलं प्रसङ्गेन । प्रकृतं प्रस्तुमः । सत्यप्रवादपूर्वान्निर्व्यूढा नवति वाक्यशुद्धिस्तु । तत्र सत्यप्रवादं नाम यत्र जनपदसत्यादेः प्रवदनमिति । वाक्यशुद्धिर्नाम सप्तममध्ययनम् । अवशेषाणि प्रथम द्वितीयादीनि निर्व्यूढानि नवमस्यैव प्रत्याख्यान पूर्वस्य तृती - यवस्तु इति । द्वितीयोऽपि चादेशः । श्रादेशो विध्यन्तरं गणि पिटकादाचार्य सर्वस्वाद्वादशाङ्गादाचारादिलक्षणात् इदं दशकालिकं किलेति पूर्ववत् निर्व्यूढमिति च । किमर्थम् । मनकस्योक्तस्वरूपस्य अनुग्रहार्थमिति गाथात्रयार्थः । एवं यत इति व्याख्यातम् । अधुना यावन्तीत्येतत्प्रतिपाद्यते ॥ डुमपुफिया या खलु दस अयणा सनिरकुयं जाव ॥ श्रहिगारे विय एत्तो वो पत्तेयमेक्वेक्कं ॥ १५ ॥ दारं ॥ ३ ॥ व्याख्या ॥ तत्र डुमपुष्पिकेति प्रथमाध्ययननाम तदादी नि दशाध्ययनानि । स निरकुयं जावत्ति सजि
I